Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΗΜΕΡΑ

Ο ΕΚΠΑΙΔΕΥΤΙΚΟΣ ΣΤΗ ΣΗΜΕΡΙΝΗ ΕΠΟΧΗ

Μετά από 35 έτη στην εκπαίδευση έχω κάποιες κατασταλαγμένες γνώμες…Μία από αυτές είναι ότι θεωρώ πολύ αναγκαίο να έχουν μια επαφή οι καθηγητές που παραλαμβάνουν τους τελειόφοιτους μαθητές του Δημοτικού με τους δασκάλους. Δύσκολο;

Ναι…Ίσως…Ανέφικτο;…Δεν νομίζω…Θα ήταν εφικτό αν όλοι πίστευαν στην αναγκαιότητα μιας τέτοιας συνεύρεσης,  αν  ποτέ γινόταν…

Μετά τόσα χρόνια εμπειρίας, μπορώ να σας πω πόσο γόνιμη είναι η συνάντηση μεταξύ νηπιαγωγών και δασκάλων, όταν φεύγουν τα νηπιαγωγάκια για το Δημοτικό. Οι δάσκαλοι συζητούν με τους νηπιαγωγούς για το υλικό των παιδιών που παραλαμβάνουν, συζητούν τυχόν δύσκολες περιπτώσεις, πληροφορούνται για κάποια προβλήματα κι έτσι γίνεται ομαλά η μεταβίβαση από τη μία βαθμίδα στην άλλη.

Έχω ζήσει όμως και συνεργασία Δημοτικού – Γυμνασίου. Δεν θα ξεχάσω τον Γυμνασιάρχη που μας έλεγε: «Συνάδελφοι, μας αρκεί να μας στέλνετε παιδιά που ξέρουν καλά τις τέσσερις πράξεις και την προπαίδεια…Και στην γλώσσα, να μπορούν να αναγνωρίζουν τα μέρη του λόγου…Αυτά στο γνωστικό επίπεδο…Στο συναισθηματικό, - στη μορφή της οικογένειας, τι έχετε να μας πείτε, να μας κατατοπίσετε;».

Έτσι γνώριζαν οι καθηγητές τα προβλήματα του Δημοτικού κι εμείς του Γυμνασίου σε όλα τα επίπεδα…Έχω όμως πολλά χρόνια να ξαναζήσω τέτοια συνεργασία.

Τώρα πια η δομή της τάξης έχει αλλάξει…Είμαστε μια πολυπολιτισμική κοινωνία. Στο τμήμα υπάρχουν παιδιά από πολλές χώρες με διαφορετικό κοινωνικό και μορφωτικό υπόστρωμα. Άλλοτε είχες να παλέψεις με τους καλούς, μέτριους και κακούς μαθητές…Τώρα καλείσαι πλειστάκις να διδάξεις ελληνικά σε παιδιά που δεν ξέρουν να αρθρώσουν λέξη ελληνικά…Σε πολλά Δημοτικά δεν έχουν τάξη υποδοχής. Επίσης, αν ένα παιδί είναι ας πούμε Τετάρτης - ηλικιακά – τάξης, το στέλνουμε στην Α’ για να μάθει τη γλώσσα και μετά ξαναγυρίζει στην Δ’. Κάποτε αναδύεται το ερώτημα: αν αυτό το παιδί μάθει να διαβάζει σαν παιδάκι Α’ τάξης, πώς θα μάθει να διαβάζει τα δευτερεύοντα μαθήματα από τα πυκνογραμμένα βιβλία των μεγάλων τάξεων; Θα έ π ρ ε π ε  να υπάρχει μία π ρ ο π α ρ α σ κ ε υ α σ τ ι κ ή τάξη.Να μ ά θ α ι ν α ν  π ρ ώ τ α  την γλώσσα και  μ ε τ ά να γίνει η  ένταξη στην κατάλληλη γ ι' αυτά τάξη.

Είναι μεγάλος ο αγώνας του παιδιού που ούτε σπίτι του μπορεί να βοηθηθεί γιατί οι γονείς δεν μιλούν καλά ελληνικά και δεν μπορούν να το βοηθήσουν. Είναι μεγάλη όμως και η έγνοια του δασκάλου που ο ρόλος του είναι πολυδιάστατος.

Πρέπει το παιδί πρωταρχικά να ενταχθεί στην ομάδα. Να αγαπήσει και να αγαπηθεί από την τάξη. Να νιώσει άνετα μέσα σε μια ομάδα που είναι μίλια πιο μπροστά από το ίδιο…Να ξεπεράσει τα προβλήματα προσαρμογής…Και αφού νιώσει ζεστασιά – εδώ ο δάσκαλος παίζει καταλυτικό ρόλο – να προσπαθήσει να θελήσει να μάθει…Υπάρχουν όμως παιδιά που δεν ανταποκρίνονται για χίλιους λόγους. Επίσης αν στο σπίτι έχει σωματική τιμωρία, βγάζει το θυμό του στο σχολείο και σε όλα εκείνα που δε μπορεί, προστίθεται και η επιθετικότητα…Ο δάσκαλος σκύβει από πάνω του…Ανακαλύπτει την αιτία…Κουβεντιάζει μαζί του…Βρίσκει (δεν περιμένει…βρίσκει…) τους γονείς, συζητά έξυπνα, ήρεμα…και αφού κερδίσει μία ηπιότερη συμπεριφορά, ξανάρχεται η έννοια της μάθησης…Ως πού να φτάσει ο δάσκαλος; Το ότι μάζεψε αυτά τα παιδιά που θέλουν πλέον να έρχονται στο σχολείο και όχι να το σκάνε και να γυρίζουν μόνα στις πλατείες, είναι ένα μέγιστο συν στις προσπάθειές μας…

Για όλα αυτά θεωρώ αναγκαία τη συνάντηση και εποικοδομητική συζήτηση δασκάλων – καθηγητών, αν είναι εφικτή. Κάποια παιδιά θα μείνουν σίγουρα μετεξεταστέα στο Γυμνάσιο και καλό θα ήταν οι καθηγητές να γνώριζαν τις προσπάθειες των δασκάλων ώστε να μην ακουστεί ποτέ «Τι μας στέλνετε;» ή «Τι δουλειά κάνουν οι δάσκαλοι;» διότι αυτά είναι εύκολοι αφορισμοί χωρίς βάση. Επίσης, οι ίδιοι θα διευκολύνονταν στο έργο τους με τις πληροφορίες που θα τους δίναμε για να βοηθήσουν κάποιες καταστάσεις. Στο Δημοτικό δεν μένουν εύκολα τα παιδιά στην ίδια τάξη… Η αρχή: «Με τη σύμφωνη γνώμη των γονέων» δεν πιάνει πάντα, γιατί κάποιοι γονείς – από άλλες χώρες κυρίως και όχι πάντοτε – θέλουν να φεύγει το παιδί τους απ’ το Δημοτικό, για να δουλέψει πιο γρήγορα…Λίγες αυτές οι περιπτώσεις αλλά δυστυχώς, υπάρχουν…Κυρίως αν τα παιδιά είναι δύο-τρία χρόνια μεγαλύτερα από την τάξη που κατατάσσονται…

Δε λέω ότι όλοι οι δάσκαλοι προσπαθούν το ίδιο και δυστυχώς δεν είναι όλοι άγγελοι. Οι περισσότεροι όμως αγωνίζονται στο μέτρο των δυνατοτήτων του ο καθένας – ιδίως στα σχολεία του κέντρου. Στο τελευταίο σχολείο που δούλευα, είχαμε 70% παιδιά από άλλες χώρες. Ο αγώνας μας είναι μέγας και συνεχής. Αγώνας με αγάπη, κατανόηση και απέραντη ελπίδα.

Όλα αυτά που προβληματίζουν εμάς της Πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης, πιστεύω ότι πρέπει να προβληματίζουν και τους συναδέλφους της Δευτεροβάθμιας και Τριτοβάθμιας εκπαίδευσης.

Στο Γυμνάσιο βέβαια μπαίνουν πολλοί καθηγητές σε μία μέρα μέσα στην τάξη. Ίσως να μην έχουν τον ίδιο χρόνο που έχει στο Δημοτικό ο δάσκαλος, να ασχοληθεί με κάθε παιδί ξεχωριστά.

Εδώ όμως είναι το σπουδαίο κομβικό σημείο. Γνωρίζεις κάποιες απλές αρχές: Δεν βάζουμε ποτέ ταμπέλες στα παιδιά. Κάθε παιδί είναι μια τελείως ξεχωριστή περίπτωση…Δεν θίγω…Δεν προσβάλω. Δεν τσακίζω τα όνειρα. Δεν βγάζω γρήγορα συμπεράσματα…

Αφού λοιπόν αυτά τα γνωρίζεις, τι πάει να πει δάσκαλος ή καθηγητής; Είσαι εκπαιδευτικός. Μορφώνεις χαρακτήρες, διαπλάθεις υγιείς προσωπικότητες, μεταδίδεις γνώσεις, ήθος…Πρέπει να βρεις χρόνο να γνωρίσεις τους νέους μαθητές σου…Να συνεργαστείς με τον βασικό της τάξης καθηγητή…Κι αυτός να ψάξει με στοργή να ανακαλύψει την ψυχή του κάθε μαθητή του.

Στα σίγουρα κάποιοι θα μείνουν μετεξεταστέοι ή και στην ίδια τάξη…Η διαφορά όμως θα έχει γίνει όταν ο καθηγητής πει:

«Τον καημένο τον Ελβί…Έμεινε σε τέσσερα μαθήματα…Έχει πολλά κενά…Πάλι καλά με την κατάσταση που βιώνει σπίτι…Είναι όμως ψυχούλα…Κι ας μπλέκει συνέχεια σε καβγάδες…».

Αν όμως έλεγε: «Ανεπίδεκτος μαθήσεως… Τι μας τον έστειλαν απ’ το Δημοτικό; Επιθετικός, αδιάβαστος, συνεχώς… Να φύγει να ησυχάσουμε…»

Αν λοιπόν ο καθηγητής εκφραζόταν τοιουτοτρόπως τότε πιστεύω ότι αυτός ο κύριος ή αυτή η κυρία θα έπρεπε να επανεξετάσει τον χώρο εργασίας της και να σκεφτεί σοβαρά αν πρέπει να αλλάξει επάγγελμα…

          Όχι ότι δεν υπάρχουν μαθητές, όντως ανεπίδεκτοι μαθήσεως, επιθετικοί, αρνητικά προβληματικά στοιχεία. Μα για να τα πει αυτά ο εκπαιδευτικός, θα πρέπει πρώτα να έχει αγωνισθεί δίπλα στον μικρό αντιδραστικό, να το έχει ψάξει το θέμα εις βάθος και στο τέλος να έχει ζητήσει και βοήθεια από κάποιον ειδικό...

Ευτυχώς που τα τελευταία χρόνια οι δάσκαλοι για τις δύσκολες  περιπτώσεις έχουν ως βοήθεια την  Παράλληλη  Στήριξη. Επίσης  ο δάσκαλος της Ειδικής Αγωγής  βοηθά πολύ, όταν όμως υπάρχουν μαζεμένες  πολλές δύσκολες περιπτώσεις  σε ένα τμήμα, τότε το έργο του δασκάλου, όση βοήθεια κι αν πάρει, γίνεται πολύ δύσκολο.Γνωρίζω για δύο τάξεις όπου στα δέκα οχτώ παιδιά, τα δώδεκα έχουν και κάποιο ξεχωριστό πρόβλημα.  Στην μία τάξη, ο δάσκαλος Στήριξης, είναι σχεδόν τις περισσότερες ώρες μέσα.  Οι γονείς των παιδιών που προχωρούν κανονικά, παρά το ότι τούς έχει  γίνει  η σχετική ενημέρωση και η έκκληση για κατανόηση, στην ώρα των γονέων, φανερώνουν τη ανησυχία τους ότι το τμήμα δεν προχωρεί όσο θα έπρεπε, με αποτέλεσμα να βλάπτονται τα δικά τους παιδιά.

Εδώ οι δάσκαλοι είναι ήρωες. Προσπαθούν να κάμουν το καλύτερο, αλλά είναι ευνόητο ότι το τμήμα θα ανθούσε, εάν δεν ήταν μαζεμένες τόσο δύσκολες περιπτώσεις. Για μένα και η Μάρθα και ο Νίκος, οι άξιοι αυτοί συνάδελφοι, υπερβαίνουν εαυτό και πράττουν για τους μαθητές τους, ό,τι καλύτερο περνάει από το χέρι τους.

Και ας μην ξεχνούμε το τρομερό πρόβλημα που παρουσιάζεται - ιδίως στα Γυμνάσια -  το θέμα του εκφοβισμού.Το κακό το έχουμε δει να εμφανίζεται  συχνά και στο Δημοτικό. Πιστεύω ακράδαντα ότι οι γονείς π ρ έ π ε ι  να αναλάβουν τις ευθύνες τους ως συνειδητοποιημένοι γονείς και να βάλουν  ό ρ ι α , ο π ω σ δ ή π ο τ ετο Δημοτικό  και να έχουν π ά ν τ α  από κοντά τα παιδιά τους, ιδιαίτερα στο Γυμνάσιο και Λύκειο. Οι αίτιοι εκφοβισμού, να τιμωρούνται, διότι ε ά ν δεν υπάρξει  και κάποιος ανασταλκτικός παράγοντας, ε ά ν  δ ε ν   υπάρχουν επιπτώσεις, θα  σου πουν: ''Γιατί να μην κλέψω;; Γιατί να μην σπάσω στο ξύλο τον συμμαθητή μου και να του πάρω το κινητό του τηλέφωνο;;; Γιατί να μην μπω σε συμμορία ανηλίκων, α φ ο ύ ό,τι και να κάμω, θα την βγάλω λάδι;;;;Αφού δεν θα τιμωρηθώ, ποιος με κρατάει;;;;'' Και με αυτό το σκεπτικό, σίγουρα ο επίδοξος νταής, θα βιαιοπραγήσει...Ας μάθουν ότι οι πράξεις τους θα έχει αντίκτυπο πρώτα στους γονείς τους, οι οποίοι θα λογοδοτήσουν στην Δικαιοσύνη ως μη παρέχοντες σωστή γονε'ι'κή προστασία και μετά σε αυτούς τους ίδιους, οι οποίοι θα τιμωρηθούν ανάλογα με το τι έπραξαν. Να καταλάβουν ότι δε θα τους ''χαί΄δέψουν'' απλά τ' αυτιά με μία χλιαρή παραίνεση...Να ε κ λ ε ί ψ ε ι το: ''Βρίσκουν και κάνουν, γιατί υπάρχει παντού μια αρρωστημένη χαλαρότητα''...

Και είναι μεγίστη ανάγκη, η ύπαρξη ενός μόνιμου ψυχολόγου στα σχολεία...Πίσω από βίαιες συμπεριφορές, μπορεί να κρύβεται μια σοβαρότατη κακοποίηση στο σπίτι, οπότε π ρ έ π ε ι να έχουμε τα μάτια μας δ ι ά π λ α τ α,  να μ η ν  μένουμε στο προφανές και να εξετάζουμε κάθε παραβατικότητα από χίλιες μεριές... 

            Η κοινωνία μας έχει αλλάξει. Μα και η δομή της οικογένειας πάει να αλλάξει. Γονείς που τρέχουν για το μεροκάματο ή την καριέρα. Παιδιά ατελείωτες ώρες μόνα. Η οικογένεια παύει σιγά - σιγά να μιλά και να μαζεύεται γύρω απ’ το τραπέζι – συνδετικό κρίκο – οι καιροί αλλάζουν. Σ’ αυτά τα δύσκολα χρόνια, ο δάσκαλος πρέπει να ορθώσει το ανάστημά του. Ο ρόλος του γίνεται ακόμη πιο δύσκολος αλλά και πολύ πιο σημαντικός. Παραμένει παρακαταθήκη αρχών, ιδανικών, πάντα έτοιμος για την λαμπαδηφορία  της γνώσης και την  προστασία της πνευματικής, σωματικής και ψυχικής υγείας των εκάστοτε μαθητών του.

           Και αυτή είναι η αλήθεια…Όσο αυξάνονται τα προβλήματα στον κόσμο μας, τόσο πιο φωτεινός,  ακέραιος  και ''ψαγμένος'' πρέπει να είναι ο κάθε εκπαιδευτικός…Γιατί απλούστατα κρατά στα χέρια του ό,τι πιο αγνό και πολύτιμο υπάρχει σε αυτήν τη γη: ΤΑ ΠΑΙΔΙΑ ΜΑΣ. 

(Εμφανίσεις filonas.gr: 1.496)