ΤΟ ΘΕΑΤΡΟ ΣΤΗΝ ΤΑΞΗ: ΜΕΡΟΣ 1ο

 

Κάτι που ομορφαίνει την ζωή των μαθητών στο σχολείο και προσφέρει αληθινή ψυχαγωγία,  είναι το θέατρο.

         Το θέατρο αποτελεί μορφοπαιδευτικό μέσο σε όλες τις βαθμίδες της εκπαίδευσης. Βοηθά τα παιδιά μεμονωμένα, αλλά και τα δένει και όλα μαζί σαν ομάδα, με θετικότατα αποτελέσματα επί της συμπεριφοράς τους και της ψυχικής τους ισορροπίας. Δημιουργεί δεσμούς που στηρίζονται στο σεβασμό, βοηθά το άτομο να εκφραστεί δημιουργικά, οδηγεί το μυαλό σε γόνιμα, φωτεινά μονοπάτια, διαμορφώνει χαρακτήρες, πλάθει ψυχές.

Βασιζόμενοι στην παιδαγωγική αρχή ότι τα παιδιά πρέπει ν' αναπτύξουν κριτική σκέψη, να μάθουν να ερευνούν για ν' αποφεύγουν την παγίδα της στείρας απομνημόνευσης και του κακέκτυπου της γνώσης, διοργανώνουμε μια θεατρική παράσταση.

Μέσα απ' τις διεργασίες που προηγούνται  για να φτάσουμε στο τελικό αποτέλεσμα, τα παιδιά πετυχαίνουν την ψυχοκινητική ενεργοποίηση (μουσικοκινητική αγωγή, χορογράφηση, εκμάθηση μουσικής), τη νοητική εξέλιξη (επεξεργασία κειμένου), την αντιληπτική ικανότητα (ένταξη λογοτεχνικών κειμένων μέσα στον ιστορικό τους χωροχρόνο) και την αισθητική καλλιέργεια (έκφραση μέσα απ' το λόγο και γλωσσική καλλιέργεια).

Μαθαίνουν να βρίσκουν την ομορφιά στο άκουσμα και την ανάλυση ενός ποιήματος και, χωρίς να το καταλαβαίνουν, κάνουν συνάμα μαθήματα ορθοφωνίας και απαγγελίας, στην προσπάθεια τους να παρουσιάσουν ένα ποίημα με το σωστό τρόπο που σε κάνει να το προσέξεις και να το χαρείς.

Από εμπειρία θα σας πω ότι η τάξη δένει σαν σύνολο, μετά από μία θεατρική παράσταση. Τα παιδιά αποκτούν άρρηκτους δεσμούς με την δασκάλα και τους συμμαθητές τους, γιατί το ταξίδι που ξεκινά με την ανάγνωση του έργου και τελειώνει την μέρα της παράστασης, είναι ένα γοητευτικό, παιδαγωγικό ταξίδι που ανασταίνει ψυχές και μένει για πάντα ανεξίτηλα χαραγμένο με φως, στην μνήμη των παιδιών. 

Καλόν είναι ο δάσκαλος να δώσει να καταλάβουν παιδιά και γονείς ότι δεν πρέπει να υπάρχουν διενέξεις πάνω στην έκταση του ρόλου. Ο δάσκαλος ξέρει ποιο παιδί εκφράζεται καλύτερα με το σώμα ή με το λόγο, ποιο έχει δυσκολία απομνημόνευσης και έκφρασης και σίγουρα θα δώσει τους ρόλους, έτσι ώστε το κάθε παιδί να υποστηρίξει καλύτερα τον δικό του ρόλο. Το θέμα είναι να μπορεί το παιδί να ανταποκριθεί και ο δάσκαλος θα κάμει τα πάντα για να λάβει ο μαθητής του το χειροκρότημα που θα τον αναπτερώσει.

Ο δάσκαλος πρέπει να εμπνέει τους γονείς και τους μαθητές του, να τους μεταδώσει το όραμά του. Εάν οι γονείς τον εμπιστευτούν- και αυτό θέλει κατάλληλο χειρισμό, λεπτότητα αλλά και πυγμή, διακριτικότητα αλλά και σταθερότητα – το έργο του θα κυλήσει εύκολα, γιατί θα έχει στο πλευρό του, τους γονείς. Όταν τα παιδιά και γονείς σε εμπιστεύονται ολοκληρωτικά, πρέπει να προσπαθείς δυο φορές περισσότερο να μην τους απογοητεύσεις π ο τ έ. Λάθη ως άνθρωποι κάνουμε, αλλά ο τρόπος διαχείρισής τους, φέρνει συχνά την συγγνώμη και την κατανόηση. Εμείς πάντα θα προσπαθούμε να γινόμαστε καλύτεροι στις σχέσεις και στη δουλειά μας. Τα πιστεύω μας για την προσπάθεια που αναλαμβάνουμε, πρέπει να τα επαναλαμβάνουμε συνέχεια, σε κάθε καινούρια τάξη παιδιών που παίρνουμε, ώστε οι εκάστοτε γονείς και μαθητές μας, να ενστερνιστούν και αυτοί τα πιστεύω μας και να κατανοήσουν πλήρως την αναγκαιότητα του θεάτρου.

Και έρχεται η στιγμή που παρουσιάζουμε το έργο στην τάξη. Γίνεται η ανάγνωση…Τα παιδιά περιμένουν με λαχτάρα την ώρα της κατανομής των ρόλων. Αφού μοιραστούν  οι ρόλοι, τους δίνεται ένα χρονικό περιθώριο μεγάλο για να τους μάθουν απ’ έξω. Εν τω μεταξύ στήνεται σιγά σιγά το έργο, κρατώντας τα χαρτιά στο χέρι. Τονώνουμε τα παιδιά στην προσπάθειά τους και τους μαθαίνουμε τον τρόπο που πρέπει να εκφράσουν τον ρόλο τους. Τους υποδεικνύουμε να λένε τα φωνήεντα στρογγυλά, να λένε πεντακάθαρα τις λέξεις προφέροντας σωστά τα σύμφωνα και δίνοντας έμφαση στο μέρος της πρότασης, που πρέπει να ειπωθεί με έμφαση. Τους δείχνουμε τρόπους να χειρίζονται σωστά τα χέρια τους και να δείχνει το πρόσωπό τους την εσωτερική τους κατάσταση. Το νόημα των φράσεων δεν είναι ξέχωρο από τις εκφράσεις του προσώπου, χωρίς να φτάνουμε βέβαια στην υπερβολή.

Ιδιαίτερη δυσκολία συναντάμε με παιδιά από άλλες χώρες που δεν γνωρίζουν να χειρίζονται καλά την ελληνική γλώσσα. Το προσδοκώμενο είναι όταν παρουσιαστεί το έργο να μην ξεχωρίζουν οι μαθητές ποιο παιδί είναι ελληνάκι και πιο από την αλλοδαπή. Αυτό συνεπάγεται άφθονη υπομονή και επιμονή τόσο από τον εκπαιδευτικό όσο και από τα παιδιά.

Όλα τα παιδιά θα πάρουν ρόλο. Έχω έναν λεβέντη Κινέζο στην τάξη μου. Δυσκολευόταν να πει τα σύμφωνα σωστά. Η φράση: «Δεσποινίς Πέρκιζα! Για τρομοκράτες πρόκειται, χίλια τα εκατό…» μας πήρε τριάντα πρόβες..

Έβαζα τα χέρια του στο λαιμό μου, για να δει πώς πρόφερα:  Πέρκιζα. Κατόπιν έλεγε Πέρρκιζα, μένοντας στο ρκ, τρ και κρ των λέξεων που τόσο δυσκολευόταν. Την άλλη μέρα τα ξεχνούσε, αλλά επειδή γινόταν επανάληψη έφθασε η μέρα που ο Τζο πρόφερε υπέροχα την πρόταση, με θαυμάσια προφορά! Οι πρώτοι που τον χειροκρότησαν ήταν οι ίδιοι οι συμμαθητές του και ο ίδιος ο Τζο το ένιωθε σαν προσωπική του νίκη και είχε δίκιο.

Τα παιδιά  μαθαίνουν τον ρόλο τους με μεγάλη όρεξη. Αποκτούν αυτοπεποίθηση. Έτσι παιδιά που δεν απέδιδαν καλά στα μαθήματα, παρουσιάζουν το φαινόμενο να μαθαίνουν απ’έξω έναν πολύ μεγάλο ρόλο αξιώσεων και να τον αποδίδουν θαυμάσια.

Κορίτσι που δεν έλεγε δευτερεύοντα μαθήματα, με πολλά και δικαιολογημένα προβλήματα ένεκα μετανάστευσης από άλλη χώρα, πήρε ρόλο δυσκολότατο που συνδύαζε υποκριτική ικανότητα και χορό. Απέδωσε λοιπόν τον ρόλο της με τέτοιο στυλ που κέρδισε την αμέριστη επιβράβευση της τάξης και ο έμφυτος ρυθμός της προκάλεσε τον θαυμασμό όλων…Ένα χαριτωμένο πλάσμα, χαμηλών τόνων, που ενώ θα την θυμούνταν σαν το κορίτσι το καλό αλλά όχι επιμελές, μετατράπηκε με το θεατρικό, σε ένα φωτεινό αστεράκι με καταπληκτική κίνηση…

Σήμερα, η Εσμεράλδα, και μάθημα να μην πει έχει άλλη οντότητα μέσα στην τάξη…Το θαύμα ολοκληρώθηκε, όταν η Εσμεράλδα άρχισε να μιλάει στο μάθημα!…Λες και είπε μέσα της:

«Μπορώ! Το απέδειξα στο θέατρο! Ανέβηκα δυο σκαλοπάτια στην εκτίμηση της τάξης! Οφείλω να μην τους προδώσω! Θα μείνω εδώ!..»

Το θέατρο σε βοηθά να παρουσιάσεις ένα τελείως διαφορετικό πρόσωπο, να βγεις από το καβούκι σου, να μετουσιωθείς. Τα ντροπαλά παιδιά κυριολεκτικά μεταμορφώνονται μέσα από μια παράσταση.

Μα και ο μαθητής ο μετριότατος που μέχρι τώρα άκουγε τόσα ειρωνικά σχόλια από τους  συμμαθητές του,  έστω και αν ο δάσκαλος καυτηριάζει πάντοτε τέτοιου είδους συμπεριφορές, επειδή έπαιξε ωραία, αντιμετωπίζεται πλέον με πολύ θετική ματιά στην τάξη…Απέδειξε ότι κάπου μπορεί!

Πράγματι, αλλάζει ο τρόπος που βλέπει ο καθένας τον άλλον μέσα στο τμήμα μετά μία θεατρική παράσταση, διότι άνεμος αλλιώτικος πνέει πλέον μέσα στην τάξη…Λες και αναβαθμίστηκαν οι σχέσεις των παιδιών μετά το ανέβασμα ενός θεατρικού έργου… Όχι ότι σταματούν οι διενέξεις, παιδιά είναι, αλλά ό ένας βλέπει με άλλο μάτι τον άλλον, το τμήμα είναι πια πιο δεμένο από πριν και αυτό το δέσιμο, δεν θα σπάσει ποτέ.

Για να επιτευχθεί όμως κάτι το τόσο σημαντικό προηγείται ολόκληρος αγώνας. Να ξέρετε ότι τα παιδιά εκπαιδεύονται σε πολλά πράγματα. Τον πρώτο χρόνο, που θα τους μάθεις τα πάντα, είναι κάπως δύσκολα. Αλλά την δεύτερη χρονιά η δουλειά μαζί τους είναι  πολύ πιο εύκολη σε όλους τους τομείς.  Σιγά  - σιγά δείχνοντας πώς ολοκληρώνεται μια παράσταση τους μαθαίνεις και θεατρική αγωγή. Από το τι να περιμένουν δηλαδή σαν ηθοποιοί από τους θεατές τους, μέχρι και το πώς πρέπει να φέρονται αν είναι αυτοί θεατές σε μια παράσταση.

Και αυτό, η σωστή συμπεριφορά μας μέσα σε μια αίθουσα θεάτρου, είναι αδιαμφισβήτητα  δείγμα  πολιτισμού μιας κοινωνίας.

H   περιπλάνησή μας στα θεατρικά δρώμενα του σχολείου, δεν σταματά εδώ. Στο δεύτερο μέρος του άρθρου μας θα μιλήσουμε και για άλλα θέματα στενά συνυφασμένα με το θέατρο στην τάξη.

(Εμφανίσεις filonas.gr: 2.041)