Βασιζόμενοι στην αρχή ότι το θέατρο παιδαγωγικώς πρέπει να κατέχει μεγάλη θέση στην σχολική ζωή, θ’ ασχοληθούμε για πολλοστή φορά με αυτό το θέμα.
Μετά από μια πολύχρονη εμπειρία στο σχολείο, μπορώ να πω σιγουρότατα ότι το θέατρο επενεργεί θετικά σε χίλιους τομείς επάνω στην ψυχολογία και την συμπεριφορά κάθε μαθητή ξεχωριστά, αλλά και όλης της τάξης σαν ομάδα, σαν ένα σύνολο με κοινούς στόχους και επιδιώξεις. Για το πόσο καλό κάνει η όλη προσπάθεια, το ταξίδι για το ανέβασμα μιας θεατρικής παράστασης επάνω στην αυτοπεποίθηση, στον αμοιβαίο σεβασμό, στην έρευνα, στην συλλογική εργασία, τα έχω πει πολλές φορές. Σύντομα θ’ ασχοληθώ ξανά με αυτόν τον τομέα, απλά σκέφτηκα σήμερα να μιλήσω για πράγματα πρακτικά που όσοι ασχολούνται με το ανέβασμα ενός θεατρικού έργου, σίγουρα θα τα έχουν αντιμετωπίσει κάποια στιγμή. Ας πάρουμε λοιπόν την περίπτωση να μην έχουμε τον κατάλληλο χώρο για να δείξουμε το έργο μας. Σας προτείνω κάτι που έκανα κι εγώ κάποια Χριστούγεννα:
1) Στο έργο μας πρέπει να κυριαρχεί η οικονομία χώρου και χρόνου. Μέχρι φανταστικά παρασκήνια είχαμε ορίσει.
2) Περιοριστήκαμε στην τάξη μας γιατί δεν είχε τελειώσει το θέατρο στα νέα κτήρια της «ΑΗΔΟΝΟΠΟΥΛΟΥ». Ευτυχώς που δεν μας φόβισαν οι δυσκολίες.
3) Λοιπόν είπαμε: Έχουμε μετατρέψει την τάξη σε μικρό θεατράκι. Τα θρανία ενωμένα πίσω. Στους τοίχους μεταλλιζέ χαρτόνια με χριστουγεννιάτικες και πρωτοχρονιάτικες κάρτες. Μπροστά η «σκηνή» μας. Ο τοίχος έχει καλυφθεί με μπλε χαρτί και πάνω του έχουμε κολλήσει εκατοντάδες χρυσά αστέρια. Ψηλά το μεγάλο αστέρι. Ο πίνακας έχει μεταμορφωθεί σε χριστουγεννιάτικο κάδρο.
4) Η έδρα καλυμμένη με μακρύ γιορταστικό τραπεζομάντιλο, γίνεται χριστουγεννιάτικο τραπέζι με το χριστουγεννιάτικο δεντράκι και τις πιατέλες των γλυκών. Χρειαζόμαστε ένα μικρότερο τραπέζι για το κασετόφωνό μας.
5) Και στο ταβάνι ψηλά, κρέμονται δεξιά – αριστερά τούλια μπλε που σταματούν στους τοίχους χαμηλά σαν κουρτίνα, ενώ ψηλά εκεί που ενώνονται, ένας κόκκινος φιόγκος ολοκληρώνει την αίσθηση ότι από εδώ οριοθετείται η σκηνή και από εκεί η...πλατεία!
Όλα έγιναν και η συγκίνηση ήταν μεγάλη. Το παίξαμε δε δύο φορές, για να το δουν και αρκετές τάξεις σχολείου… Η συμμετοχή των γονιών, ήταν συγκινητικότατη… Όσο για τα παιδιά, τι να πει κανείς, φέρθηκαν υπέροχα, έπαιξαν ωραιότατα και μου χάρισαν για άλλη μια φορά στιγμές, που μόνο το λειτούργημα του ΔΑΣΚΑΛΟΥ προσφέρει. Ο ΘΕΟΣ ΑΣ ΤΑ ΕΥΛΟΓΕΙ ΠΑΝΤΑ!...
Όταν παρουσίασα αυτό το έργο μέσα σε τάξη, δεν περίμενα ότι θα’ χε τέτοια ζεστή αντιμετώπιση από παιδιά και γονείς… Δεν το πίστευαν ότι καταφέραμε να στήσουμε κανονική παράσταση σε τόσο μικρό χώρο…
Μην ξεχνάτε σε κάθε γιορτή σας να βγάζετε φωτογραφίες και βίντεο. Να κρατάτε πάντα ανάμνηση από τις γιορτές σας. Η συγκίνηση που θα σας κατακλύζει, όταν μετά από χρόνια ξανακοιτάτε πρόσωπα και σκηνές, δεν περιγράφεται. Είναι υπέροχο το συναίσθημα που θα σας ζεστάνει την καρδιά. Για αυτό φροντίστε και για φωτογραφίες και για βιντεοκασέτα ή DVD.
Επίσης, κρατήστε κατάλογο του τι χρειάζεστε. Ελέγξτε αν τα έχετε προβλέψει όλα. Δεν ξεχνώ τις μικρολεπτομέρειες, όπως σε μια χριστουγεννιάτικη γιορτή, τα τρίγωνα, τις γκλίτσες των βοσκών, τα δώρα των μάγων, μια κούκλα τυλιγμένη καλά σε άσπρο ύφασμα για Χριστός, τα ανάλογα παπούτσια μπαλέτου για τις χορογραφίες, τις δυο καρδιές και τα τρία περιστέρια του τέλους. Να έχετε μαζί σας ψαλίδι, παραμάνες, συρραπτικό, κόλλα, τσιμπιδάκια.
Στις πρόβες δικαιολογημένα να υψώσετε και λίγο την φωνή, αφού όμως πριν έχετε μιλήσει στα παιδιά και τους έχετε εξηγήσει ότι μπορεί να κάνετε την «τρελή σκηνοθέτιδα», αλλά αυτά γίνονται στην τρέλα της στιγμής και καμία επίδραση δεν έχουν στην σχέση τρυφερότητας δασκάλας – μαθητού. Και να είστε σίγουροι ότι τα παιδιά θα το καταλάβουν, αρκεί να μην περάσετε ποτέ το όριο. Η μεγάλη πίεση βλάπτει, αγχώνει, δεν ωφελεί. Και να μην ξεχνάμε ποτέ, ότι μπροστά μας έχουμε μικρά παιδιά κι όχι ολοκληρωμένους, επαγγελματίες ενήλικες.
Και την ημέρα της παρουσίασης ηρεμήστε πρώτα εσείς. Όσο αγχωθήκατε, όσο δουλέψατε, δουλέψατε. Πέστε το και στα παιδιά σας. Την ημέρα της παρουσίασης, θα είστε χαλαροί, δίπλα στους μαθητές σας. Να πηγαίνετε σε μια γωνιά, να σας βλέπουν, να τα ενθαρρύνετε, να τους ψιθυρίζετε «ΜΠΡΑΒΟ!» να συλλαβίζετε «ΘΑΥΜΑΣΙΑ!», να τους στέλνετε φιλιά, να τους κλείνετε το μάτι! Και πέστε τους πολλές φορές ότι και λάθος να κάμουν, να μην τα χάσουν. Ο άλλος μαθητής να βοηθήσει, να τα μπαλώσει και ο κόσμος δεν θα καταλάβει τίποτε, διότι δεν ξέρουν το κείμενο!
Αυτό δουλέψτε το πολύ στις πρόβες. Μόλις γίνει ένα λάθος, βρείτε ευκαιρία και διακόψτε λέγοντας: «Να! Βλέπετε; Ξέχασε ο Γιάννης τα λόγια. Δεν έγινε και τίποτα! Αυτό μπορεί να συμβεί. Η Μαίρη λοιπόν ας του πει: Δεν πάμε τώρα τη βόλτα που λέγαμε; Ο κόσμος δεν το ξέρει και θα νομίσει ότι έπρεπε να μιλήσει η Μαίρη. Το καταλάβατε παιδιά; Δεν λέμε: τα’ χασες! Βοηθάμε!»
Ανεβάζοντας πέρσι στο θέατρο «ΛΑΜΠΕΤΗ» το «Εν Ονόματι» του Αντ. Σαμαράκη, σε μια σκηνή τα παιδιά ξεχάστηκαν. Βγήκε λοιπόν άνετος ο Ηλίας που έπαιζε τον Δημήτρη και ήρεμα πήγε προς την «μπούκα» της σκηνής φωνάζοντας: «Πόση ώρα θα περιμένω κ. καταστηματάρχη; Δύο καρέκλες χρειαζόμαστε ακόμη. Θα τις φέρετε;»
Και το παιδί που είχε ξεχαστεί, παρουσιάστηκε χωρίς να καταλάβει τίποτε ο κόσμος. Αυτήν τη συμπεριφορά όμως, την είχαμε δουλέψει πολύ.
Θα τους πείτε ακόμη, ότι αν ξεχάσουν κάτι ούτε μορφασμό θα κάνουν και αν τους έρθει να χασμουρηθούν, θα βάλουν το χέρι μπροστά γυρίζοντας το κεφάλι στο πλάι, σαν να ήθελαν να φτερνιστούν.
Για το προηγούμενο σημείο, έχω να σας φέρω ένα συγκλονιστικό παράδειγμα.
Ως δάσκαλοι, βάζουμε να παίξουν όλα τα παιδιά προσφέροντάς τους ρόλους που θα αναδείξουν τα δυνατά τους σημεία.
Υπάρχουν όμως κάποιες χρονιές παιδιά που έχουν κάποιες σοβαρές ιδιαιτερότητες. Κάποτε λοιπόν είχα μια μαθήτρια την Γ. που είχε ένα είδος επιληψίας, ας το πούμε ένα είδος αφαίρεσης. Εκεί που βρισκόταν, χανόταν και μετά από κάποια δευτερόλεπτα επανερχόταν. Στο θεατρικό που ανεβάσαμε, δεν γινόταν λόγος να μην συμμετάσχει. Τρελαινόταν απ’ τη χαρά της ότι μπορούσε ν’ απαγγείλει ή να χορέψει. Της έδωσα λοιπόν ρόλο προσέχοντας να είναι μικρός για να μην κουραστεί. Μπήκε και σε χορευτικό. Στις πρόβες πρόσεχα να μην είναι στην άκρη της σκηνής και της είχα υποδείξει το μέρος που έπρεπε να βαδίζει. Είχα μιλήσει και με τα παιδιά, λέγοντάς τους να την έχουν πάντα ανάμεσά τους και να την προσέχουν. Παιδιά της Ε!. (Όσα τους τόνισα, δεν τα είπα βέβαια μπροστά στο κοριτσάκι…) Την ημέρα της παράστασης λοιπόν παρουσιάσαμε σε διασκευή μου «Τον Βιολιστή στη στέγη» στο θέατρο του Μιχαηλίδη. Όλα πήγαιναν υπέροχα.
Σε μια σκηνή, η Γ. παρουσιάστηκε ωραία, είπε τα λόγια της και μετά – κατά τη ροή του έργου - μιλούσαν οι «φίλες της». Και τότε έγινε.
Η Γ. «χάθηκε»… Ο κόσμος όμως δεν κατάλαβε τίποτε. Γιατί τα υπέροχα παιδιά μου, που πάντα την είχαν ανάμεσά τους, άνοιξαν τα χέρια τους σαν φτερούγες και το ένα την κράτησε στην αγκαλιά του, ενώ τα άλλα, γονάτισαν μπροστά της, δημιουργώντας ένα ονειρεμένο ενσταντανέ. Ο κόσμος χειροκροτούσε κι εγώ καθώς έκλεινε η σκηνή κι ερχόντουσαν κοντά μου, τ’ αγκάλιασα δυνατά με μάτια γεμάτα δάκρυα χαράς και βαθειάς συγκίνησης!!
Θέλω να προσθέσω και κάτι για την μουσική κάλυψη του έργου. Κάτι που το λέω συχνά – πυκνά. Καλό είναι μουσικά ακούσματα που είναι άρρηκτα συνδεδεμένα με σημαντικές γιορτές, να τα σεβόμαστε, να τα επαναλαμβάνουμε και να τα διασώζουμε, γιατί έτσι σώζουμε μνήμες παιδικές και την παράδοση όπως αυτή έχει διασωθεί μέχρι των ημερών μας.
Μπορείς να μη βάλεις Βέμπο στην 28η Οκτωβρίου, την «Άγια Νύχτα» τα Χριστούγεννα και το «Πάει ο Παλιός ο Χρόνος» την Πρωτοχρονιά;
Και κάτι τελευταίο. Έχουμε δεί το ίδιο έργο να το ανεβάζει ο Χ. σκηνοθέτης και ο Ψ. Το έργο που σκηνοθετήθηκε από τον Χ κάνει φοβερή επιτυχία, ενώ σκηνοθετημένο από τον Ψ ήταν από πλήρη αποτυχία μέχρι απλώς αδιάφορο…
Αυτό ξέρουμε γιατί συμβαίνει… Ο ένας έκανε τα πάντα, αλλά του έλειπε η ψυχή. Ο πρώτος είχε έμπνευση, αληθινό ταλέντο, ταπεραμέντο, οίστρο…
Μ’ άλλα λόγια, όταν διδάσκουμε ένα έργο, να έχουμε καρδιά, μεταδοτικότητα, ώστε να το νιώθουν τα παιδιά. Να μην είναι επίπεδο αυτό που θα βγει. Να έχει φλόγα, παλμό. Να μάθουμε τα παιδιά πώς θα χειρίζονται το λόγο, τη φωνή τους, πώς θα ελέγχουν τα χέρια τους, την ισορροπία τους, πώς θα είναι η κίνησή τους.
Αυτά που λένε, ν’ ακούγονται κάτω στους θεατές, γιατί όλοι ξέρουμε ότι αν οι μαθητές δεν ακούν τι γίνεται στη σκηνή, δικαιολογημένα δεν προσέχουν και μιλούν. Παιδιά είναι. Όταν όμως κάτι τα συνεπάρει, συμμετέχουν ολόθερμα. Και φυσικά, πρωταρχικό μέλημα όλων των συναδέλφων, να προσέχει ο καθένας το τμήμα του, σεβόμενοι έτσι τόσο τον συνάδελφο, όσο και τα παιδιά που αγωνίζονται πάνω στην σκηνή. Αν προσπαθήσουμε λοιπόν με αγάπη και υπομονή, γι’ αυτό που κάνουμε, θα ’χουμε ένα ωραιότατο αποτέλεσμα. Και θα δείτε μετά από κάθε γιορτή, πόσο ενώνονται και μονοιάζουν οι μαθητές!... Ζήστε το. Η εμπειρία είναι αξέχαστη και μοναδική για όλους, δασκάλους και μαθητές.
(Εμφανίσεις filonas.gr: 1.333)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου