ΣΧΟΛΗ ΖΑΓΟΡΑΙΟΥ

Μέρος 1ο

Θύμησες

Το πρώτο σχολείο που δούλεψα ήταν ιδιωτικό και λεγόταν «Σχολή Ζαγοραίου» στην Αγία Παρασκευή. Τώρα, εκεί που υπήρχε το υψωματάκι με τις κούνιες, το φροντισμένο νηπιαγωγείο και το αξέχαστο Δημοτικό με τις μπλε, πορτοκαλί και πράσινες πόρτες, απλώνεται το Σούπερ Μάρκετ Βερόπουλος και εν συνεχεία το κατάστημα «Τζάμπο». Είχα την τύχη να πρωτοδουλέψω σ’ ένα σχολείο εκλεκτό, με εκλεκτούς συναδέλφους, όπως τη δικαιότατη Μαίρη Μητσέα με τα υπέροχα ελληνικά της, την τιτιβίζουσα Κική Κοράκη, τις απόλυτες κυρίες Αλεξάνδρα Τραυλού και Αίγλη, την κομψότατη δασκάλα Αγγλικών Ρένα Ζαγκανά με την όμορφη κορούλα της, την δραστήρια Τασία, τη μακρυμαλλούσα Ισμήνη, τη γλυκιά Βούλα, την ξεχωριστή διευθύντρια του Νηπιαγωγείου Ράνια Θεοφανοπούλου (αργότερα είχα την κόρη της μαθήτρια, την Κατερινούλα μου), την εξελισσόμενη τότε σε συγγραφέα Ζωή Σπυροπούλου και κατόπιν Σχολική Σύμβουλο, την Ιφιγένεια – νηπιαγωγό –με τα τεράστια ελαφίσια μάτια, την κοινωνική δασκάλα που ανέλαβε πολλές φορές τη μεσημεριανή απασχόληση και που μου διαφεύγει αυτή τη στιγμή – συγγνώμη – το όνομά της... Το ίδιο σημαντικοί και οι άντρες συνάδελφοι, όπως ο συνδικαλιστής Πέτρος, που αργότερα πήγε στην Ελληνογαλλική Σχολή, ο Λημνιώτης, ο Χατζάκης, ο Αθανασόπουλος, ο κεφάτος γυμναστής Δημήτρης…

Έτυχα πρωτοδιοριζόμενη στην μεγάλη απεργία των εκπαιδευτικών που κράτησε 40 ημέρες. Ήμασταν απλήρωτοι, αλλά επετύχαμε το «ουδείς απολύεται…». Διευθυντής ο πράγματι επιβλητικότατος Σωτήρης Ζαγοραίος, που σε καθήλωνε με την ομιλία του, χαρισματικότατος άνθρωπος. Η επιχείρηση ήταν οικογενειακή, τα μέλη όλα ευγενέστατα – άνδρες, γυναίκες – και όταν έκλεισε η σχολή, το σοκ που λάβαμε ήταν μεγάλο και απερίγραπτο. Μπορεί μετά να πήγα στη «Σχολή Αηδονοπούλου», αλλά ουδέποτε ξέχασα τη «Σχολή Ζαγοραίου» με τις υπέροχες αρχές της. Εδώ πρωτοπήγε σχολείο η πρώτη κόρη μου η Ελπίδα και οι φωτογραφίες που έχω από τις γυμναστικές επιδείξεις που διοργάνωνε η άφθαστη γυμνάστρια Βούλα Μοραγέμους, με γεμίζουν με χίλια ανείπωτα συναισθήματα και βαθιά νοσταλγία. Η Ελπίδα μου στο νηπιαγωγείο με το κόκκινο κορμάκι, χέρι-χέρι με την Τζουλιάνα, την κουκλίστικη κορούλα της Κικής, σε θαυμάσιες φωτογραφίες. Το σχολείο φιλοξενούσε παιδιά μεσοαστικών οικογενειών, εκπαιδευτικών, ιατρών, ανθρώπων που μαζί τους μπορούσες να συνδιαλεγείς για όποιο θέμα προέκυπτε. Εδώ είχε και τους δύο γιους της, τον Ευθύμιο και τον Γιώργο, η παλιά Καθηγήτριά μου της Αρσακείου Παιδαγωγικής Ακαδημίας Παλαιού Ψυχικού, η πολυαγαπημένη και φωτισμένη φιλόλογος Φωτεινή Μιχαήλ,. Εδώ είχε και τους δύο γιους του ο τότε Διευθυντής της Α΄ Παθολογικής Κλινικής του Δημοτικού Νοσοκομείου «Ελπίς», Φίλιππος Σκληρός, ιατρός πρωτοπόρος παθολόγος-νεφρολόγος, που τίμησε όσο λίγοι το ιατρικό λειτούργημά του.

Η γυναίκα του Μαρία, χρυσοχέρα, ήταν Καθηγήτρια Τεχνικών στο Αρσάκειο και έχουμε ακόμη τηλεφωνικές επαφές. Βλέπετε είχα τρία χρόνια τον πρώτο της γιο, τον Κωνσταντίνο και δύο χρονιές τον δεύτερο, τον Αλέξανδρο. Τα ντουλάπια μου είναι γεμάτα από εργασίες των εκάστοτε μαθητών μου, όπως εκθέσεις και αφιερώσεις.

Με την Μαμά Μαρία και τα δύο αγοράκια της, βρεθήκαμε παρέα στο Κηποθέατρο του Πεδίου Άρεως, να παρακολουθούμε δύο θαυμάσιες θεατρικές παραστάσεις, καλοκαίρι καιρό, πάντα συνοδευμένη εγώ από τις δύο κορούλες μου. Τότε το Κηποθέατρο ήταν στις δόξες του και οι ώρες παραμονής μας ήταν πλημμυρισμένες από θερινή δροσιά, μοσχοβολιές λουλουδιών και τη διάχυτη, χαρούμενη διάθεση του κοινού. Άλλη μια πολύτιμη ανάμνηση, φιλτραρισμένη από την χρυσή πατίνα του χρόνου, στολισμένη με τις πιο αγνές, διάφανες ανταύγειες.

Έχω όμως και δύο κούτες με κάρτες που μου έχουν αφιερώσει όλοι οι μαθητές μου, μέσα στα 35 χρόνια διδασκαλίας μου. Και ανάμεσά στις τόσες χριστουγεννιάτικες κάρτες, κάποιες με υπογραφή: Μαίρη Δηλέ, Σταμάτης Χατζηφραντζέσκος, Θεοδώρα Οικονόμου, Κώστας Σκληρός, Ρίτσα Καραμανλή, Μαρία Ασημακοπούλου, Κώστας Τσιμιδάκης, Ηλίας Παπαδόπουλος, παιδιά από την πρώτη χρονιά που δούλεψα στον Ζαγοραίο. Είναι θησαυροί ανεκτίμητοι, πολύτιμοι, ζυμωμένοι με τον πρώτο διδασκαλικό μου ενθουσιασμό και την απεριόριστη ανταπόδοση εκ μέρους των παιδιών.

Ακόμα βλέπω τον λευκοπρόσωπο, γλυκύτατο Σταμάτη να με ακολουθεί καθώς περιδιάβαινα την τάξη.

Ή τον χρυσομάλλη Κώστα Τσιμιδάκη, καθώς κατέβαινε το λοφάκι μας με τις ξανθές του μπούκλες να ανεμίζουν. Ροδομάγουλος, με βλέμμα σοφιστικέ, η προσωποποίηση της καλοσύνης. Και συμπαραστάτης του στενός, η πανέμορφη μητέρα του.

Η Θεοδώρα Οικονόμου, προσεκτική, παρέμενε στο διάλειμμα μέσα στην τάξη, θέλοντας από μόνη της να μοιράζει τα τετράδια, καθώς τα διόρθωνα. Ήταν το δεξί μου χέρι, μια σοφή μικρή δασκαλίτσα! Ένα τρισχαριτωμένο πλάσμα. Ακόμα έχω τετράδιά της με τα όμορφα γραμματάκια της.

Θυμάμαι τη Ρίτσα Καραμανλή, με τα σγουρά μαλλάκια της, γελαστή, υπάκουη, να με αγκαλιάζει σε μια φωτογραφία, βγαλμένη στο ξενοδοχείο «Κάραβελ», όπου είχε πάει όλο το σχολείο για το αποκριάτικο πάρτι. Από ένα σερβίτσιο που μου είχε χαρίσει, έμεινε ένα πιατάκι φρούτου και το είχα «φως και μάτια», γιατί βλέποντάς το έλεγα: «Αυτό είναι από την Ρίτσα». Κάτι που συμβαίνει για κάθε ένα αντικείμενο, δώρο από τα παιδιά μου. Βλέποντάς τα έρχεται αμέσως στο νου, το προσωπάκι που μου το χάρισε, γι’ αυτό και στεναχωριέμαι πολύ αν σπάσει κάτι από αυτά…

Τη Ματούλα Ζώη, που είχε έρθει με τη μαμά της στην βάπτιση της δεύτερης κορούλας μου, της Αλίσιας. Ευγενικό, μελετηρό παιδί. Άριστη στις εκθέσεις, ένα κοριτσάκι όλο χαρά. Είχαμε πάει σινεμά, μάλλον στο «Νιρβάνα», με την Ματούλα, τη μαμά της και τις κόρες μου, στον «Σούπερμαν Ι» και στο τέλος το κοινό χειροκροτούσε ενθουσιασμένο από το φινάλε που είχε δοθεί. Έχω στην καρδιά μου τον απόηχο μιας ευχάριστης, γαλήνιας, ξάστερης βραδιάς που φώτιζε με ευφορία την ώρα του γυρισμού, καθώς βαδίζαμε έμπλεοι ευχαρίστησης, στην Λεωφόρο Αλεξάνδρας.

Την ψηλή μου Μαρία Ασημακοπούλου, που οι γονείς της είχαν βιβλιοπωλείο, πάντα χαμογελαστή και ήρεμη. Με την λεπτούλα Ελισάβετ Γεωργοπούλου είχαμε πάει στο έργο «Φλας Γκόρντον», στον κινηματογράφο «Άνεσις», όπου τα παιδιά είχαν ενθουσιαστεί από τα εντυπωσιακά εφέ. Και ίσως ήταν με αυτήν την τάξη που τους πήγα όλους στη «Σταχτοπούτα» του Ντίσνεϋ, μάλλον στο «Άστρον» ή στο «Αθήναιον». Στιγμές τρυφερές, ανεπανάληπτες, φωτεινές, γεμάτες συναίσθημα, ικανοποίηση, φεστοναρισμένες από φως και το πολύτιμο οξυγόνο της αγάπης.

Την Ναυσικά Χαραλαμπίδου, με την πλούσια αλογοουρά της και το τρυφερό τη προσωπάκι, να πρωτοστατεί στο μάθημα της χειροτεχνίας, όταν φτιάχναμε τα χάρτινα, πολύχρωμα λουλούδια μας. Λυρική φύση, σεμνή, προσεχτική.

Η Μαίρη Δηλέ, το κοριτσάκι με τα ίσια μαύρα μαλλιά, που μου έγραφε συνεχώς χριστουγεννιάτικες κάρτες, έρχεται συχνά στο νου μου.

Χάλασα τον τόπο όταν χύθηκε μαρκαδόρος σ’ ένα πετσετάκι που μου είχε χαρίσει, αλλά τελικά το έσωσα! «Αυτό είναι από την Δηλέ, πρέπει να μη χαθεί!», σκεφτόμουν λες και κλείδωνα μέσα στα αντικείμενα πρόσωπα, στιγμές και καταστάσεις μοναδικές.

Και η Χριστίνα η Πομόνη; Με τα κοντά, κυκλικά κουρεμένα μαλλάκια της. Μια ζωή ευαίσθητη, να ψάχνει το «γιατί». «Έλα Χριστίνα μου κοντά μας. Γιατί είσαι στεναχωρημένη; Θέλεις να παίξεις με την …. και αυτή δεν θέλει; Ε, δεν πειράζει παιδί μου. Μπορεί να νομίζει ότι δεν ταιριάζετε. Έχει βρει άλλη φίλη. Τι να κάνουμε Χριστίνα μου; Έτσι είναι η ζωή. Εδώ ζευγάρια χωρίζουν, όταν ο ένας δεν επιθυμεί τη συνέχεια της σχέσης… Το ίδιο και στην φιλία. Πρέπει να θέλουν και οι δύο. Μια χαρά κοπελίτσα είσαι! Ένα σωρό συμμαθήτριες έχεις… Προσπάθησε να βρεις άλλη παρέα. Κι εσείς κορίτσια να βάλετε στην ομάδα σας την Χριστίνα. Να μην μας στεναχωριέται…».

Και η Γκέλυ η Τζούντα; Λεπτούλα, ψηλή, καθωσπρέπει μαθήτρια, με ίσια μαύρα μαλλιά, θυμάμαι πόσο είχα αγχωθεί όταν δεν ήρθε σχολείο επειδή είχε χτυπήσει το πόδι της στο τζάμι της μπαλκονόπορτάς της. Ευτυχώς το ξεπέρασε γρήγορα.

Η Ντέμη η Σταμούλη, ένα ήσυχο, σεμνό, μελετηρό κοριτσάκι, πανέξυπνο, πάντα διαβασμένο, ευγενικό. Μια μέρα ήρθε στην τάξη μας, σχολώντας, ο πατέρας της, ένας εξαίρετος κύριος. Κρατούσε τα πιο μακριά, τα πιο πολλά και τα πιο ζωντανά, κατακόκκινα τριαντάφυλλα που είχα δει! Κι ήταν για μένα!

«Μα, δεν ήταν ανάγκη κύριε Σταμούλη! Πώς να σας ευχαριστήσω; Έχετε δύο υπέροχες κορες. Η μικρότερη σας, η Άλκηστη, είναι συμμαθήτρια με την Ελπίδα μου. Όσο για την Ντέμη, σάς βγάζει ασπροπρόσωπο».

-Εμείς σας ευχαριστούμε για όλα όσα προσφέρετε στα παιδιά μας, κυρία Πολυάνθη. Όμως να σας πω, ότι έχω τρία κορίτσια!».

- Τρία; έκαμα εγώ, απορημένη..

- Ναι, τρία: την Ντέμη, την Άλκηστη και τη γυναίκα μου!

Με τα λόγια εκείνα εκτίμησα ακόμα περισσότερο τον πατέρα της Ντέμης, που στο πέρασμα των χρόνων αποδείχθηκε ένας πραγματικά υπέροχος οικογενειάρχης και σωστός κύριος.

- Κυρία, θα πούμε για τον εξοστρακισμό; Με ρώτησε στο ανάλογο μάθημα της Δ΄ ο Κώστας Σκληρός.

- Βεβαίως παιδί μου! Ακούστε λοιπόν πώς έχουν τα πράγματα…

Την άλλη μέρα η μητέρα του η Μαρία, μού έλεγε ότι ο Κώστας γύρισε σπίτι, λέγοντάς τους γεγονότα που δεν τα έγραφε το βιβλίο και ο πατέρας του, ο ιατρός κος Φίλιππος, είπε ότι: «Αυτή η δασκάλα πρέπει να ξέρει πολύ καλή ιστορία!»

Ναι, γιατί ποτέ δεν μου αρκούσε το σχολικό βιβλίο. Διάβαζα ένα σωρό άλλα βιβλία, διότι όταν πας να διδάξεις, πρέπει να ξέρεις χίλια πράγματα, ώστε να μπορέσεις να φιλτράρεις και να διδάξεις τα εκατό…

Σας μιλάω για πριν τριάντα πέντε χρόνια. Ήμουν μια λεπτή φιγούρα με ιδιαίτερο στυλ ντυσίματος - μου άρεσε το μάξι - με ωραίο μακιγιάζ και πάντα φροντισμένα μαλλιά. Η όρεξή μου και το κέφι μου απροσμέτρητα, δώρα που, δόξα τω Θεώ, δεν με εγκατέλειψαν ουδέποτε, κατά την διάρκεια της εκπαιδευτικής μου καριέρας. Και η σχέση μου με τα παιδιά σκέτο μέλι, οπότε και η σχέση μου με τους γονείς, αδιατάρακτη.

Ακόμα θυμάμαι να είμαστε στην τάξη, να κάνουμε μάθημα και ξάφνου, στο παράθυρό μας, να διαγράφεται το γελαστό προσωπάκι του Αλέξανδρου Σκληρού, που όποτε έβρισκε την ευκαιρία, έτρεχε απ’ το νηπιαγωγείο της Σχολής να δει τον αδελφό του τον Κώστα, χαρίζοντάς μας το πιο πλατύ του χαμόγελο, κάνοντας όλη την τάξη να χαμογελά! Εντύπωση μου έκαναν τα μαύρα πλούσια μαλλιά του, που πλαισίωναν το όμορφο προσωπάκι του.

Πόσα παιδιά εκείνης της φουρνιάς να θυμηθώ; Τον ευγενικό μου μαθητή  Αντώνη Ζερίτη με την αγγελική μορφή και την μεγάλη επιμέλεια; Την λεπτεπίλεπτη Αντζελίνα Κοκκινοβράχου; Την ψηλολυγερή Χαρούλα Ζερβού; Η δίδυμη αδελφή της, η Μαργαρίτα, που δεν ήταν στο τμήμα μας, φέτος - μετά 35 χρόνια! - έχει την κορούλα της στην ίδια τάξη, συμμαθήτρια με τον γιο της Ελπίδας μου, τον εγγονό μου Μιχαήλ Άγγελο!. «Τώρα που σας κοιτάζω, μοιάζετε τρομερά με την Ελπίδα! Κοίτα σύμπτωση! Ήξερα την Ελπίδα τη ζωγράφο από το νηπιαγωγείο! Και σίγουρα θα σας είχα δει. Θα είχαμε συναντηθεί! Πώς δεν σας κατάλαβα; Απίστευτο μου φαίνεται!...». Έτσι μου είπε ενθουσιασμένη, όταν βρεθήκαμε όλοι πριν λίγες ημέρες στην συνάντηση που είχαν ετοιμάσει οι τότε μαθητές και μαθήτριές μου. Τότε ήταν παιδάκια της Β΄, Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού. Σήμερα είναι νεαροί άντρες και νεαρές γυναίκες 44 ετών! Ήταν τα πρώτα μου παιδιά, ίσως και γι’ αυτό θυμάμαι τόσα πράγματα από εκείνα τα χρόνια. Δεν λένε: «Η πρώτη αγάπη δεν λησμονιέται»; Ε, αυτό ακριβώς συνέβη και σε μένα! Η πρώτη μου τάξη δεν λησμονήθηκε ποτέ…

Και πώς να τα λησμονήσω; Να ξεχάσω τον μικρούλη, λεπτεπίλεπτο Στάθη Κυριακόπουλο; Μια φορά μάλιστα είχε έρθει να με επισκεφθεί σπίτι μου με το απαραίτητο ευγενικό δώρο του ανά χείρας! «Τι είναι αυτές οι λευκές κηλίδες Στάθη πάνω στα μπρατσάκια σου; Να πεις στη μαμά σου να ρωτήσει τον παιδίατρο», του είπα μια μέρα που τον είχα σηκώσει να πει μάθημα. Ήταν η δεύτερη χρονιά που θα ’μασταν μαζί, οι πρώτοι μήνες μετά τις καλοκαιρινές διακοπές, με τα μπάνια και τη δυνατή ένταση του ήλιου. Όλο και κάτι γίνεται μετά τις διακοπές. Μικροαλεργίες, μικροεξανθήματα Και όντως η μαμά πήγε τον Στάθη στον παιδίατρο. Βλέπετε, ποτέ δεν έβλεπα τα παιδιά μου σας σκέτους μαθητές. Με ενδιέφερε πρωτίστως η υγεία τους, η καλή τους διάθεση, συν τη μόρφωσή τους. Κι αυτό το εκτίμησαν, τόσο τα παιδιά, όσο και οι γονείς.

Στα χρόνια που ήρθαν συνέβηκαν διάφορα γεγονότα. Όταν έκλεισε η «Σχολή Ζαγοραίου», εξακολούθησα στην ιδιωτική εκπαίδευση, στην «Σχολή Αηδονοπούλου», ενώ άλλοι συνάδελφοι πήγαν στο Δημόσιο. Αφού έκλεισε μετά από χρόνια και η «Αηδονοπούλου», πήγα στην Δημόσια Εκπαίδευση, πάντα όμως με το ίδιο μεράκι και την ίδια μαγική σχέση ανάμεσα στα παιδιά και σε μένα. Ώσπου ήρθε το πλήρωμα του χρόνου και μετά κλαυθμών και οδυρμών πέρασα στην πλευρά των συνταξιούχων…

Τα παιδιά όμως δεν ξεχνούν, όπως δεν ξεχνώ και εγώ…

Στα χρόνια που μεσολάβησαν, η κόρη μου Ελπίδα έκανε κουμπάρα στον γάμο της την φίλη της απ’ τη «Σχολή Ζαγοραίου» Άλκηστη, την αδελφή της δικής μου μαθήτριας Ντέμης Σταμούλη. Οπότε η επαφή, όσον αφορά εμένα, μπορεί να μην ήταν πυκνή αλλά ήταν ζωντανή. Άλλο τα κορίτσια. Είχαν και έχουν στενότατες σχέσεις φιλίας.

Ώσπου, ένα απόγευμα, λαβαίνω ένα τηλεφώνημα.

«Κυρία, είμαι η Ντέμη! Σας πήρα εκ μέρους της τάξης μας! Θα συναντηθούμε την Παρασκευή το βράδυ στα Εξάρχεια. Θα είστε το τιμώμενο πρόσωπο! Δεν πιστεύω να μην έρθετε! Θα περάσω εγώ να σας πάρω με το αυτοκίνητο και τελειώνοντας, θα σας ξαναφέρω πίσω!».

Η χαρά μου δεν περιγράφεται! Πρέπει να την τρέλανα σ’ εκείνο το τηλεφώνημα την Ντέμη! Χείμαρρος οι αναμνήσεις ξεχύθηκαν και δεν έλεγαν να τελειώσουν! Μου ερχόταν να φωνάξω από την χαρά μου και όντως, όσο μιλούσα στο τηλέφωνο πρέπει να ξεκούφανα την παλιά μου μαθήτρια από το ξεχείλισμα της τόσης ευτυχίας που οι τόσο παλιοί μαθητές μου δεν με είχαν ξεχάσει!

Ήταν το ωραιότερο δώρο που ξεπήδησε από μια τηλεφωνική γραμμή για να με ανεβάσει στα ουράνια!... Ας έχει ο Θεός όλα τα παιδιά καλά! Σε αυτά οφείλουμε τη ζωντάνια και το κέφι μας. Με την αγνή τους καρδιά και τα νιάτα τους, μας κρατούν κι εμάς τους δασκάλους νέους για πάντα και ανθίζουμε από την δική τους δροσιά!

Ο Θεός να σας ευλογεί παιδιά μου!!

Μέρος 2ο

Η συνάντηση

Η Άλκηστη Σταμούλη, παλιά μαθήτρια της «Σχολής Ζαγοραίου» τελείωσε την Πάντειο, αλλά σπούδασε και ψυχολογία και αυτό το επάγγελμα εξασκεί σήμερα. Η αδελφή της η Ντέμη, η μαθήτριά μου, έγινε ψυχίατρος και εξασκεί με μεγάλη επιτυχία το λειτούργημά της. Δύο ξεχωριστές νέες από μια ξεχωριστή οικογένεια, γεμάτες καλοσύνη, ευγένεια, τρυφεράδα.

«Αχ, κυρία Πολυάνθη, όταν έρχομαι στο σπίτι σας Χριστούγεννα, νομίζω ότι μπαίνω σ’ έναν μαγικό κόσμο! Τι ωραία που το στολίζετε! Σαν παραμύθι! Θυμάμαι ότι έτσι ένιωθα απ’ τα παλιά χρόνια, όταν ερχόμουν με την μαμά και την Ντέμη να σας πούμε τα χρόνια πολλά!». Τα λόγια από τη μικρότερη, την Άλκηστη, με τα υπέροχα, πλούσια αλά Ρίτα Χέιγουορθ, καστανόξανθα μαλλιά. Η σχέση δεν χάθηκε ποτέ. Κουμπάριασε με την Ελπίδα, όπως η δεύτερη κόρη μου η Αλίσια κουμπάριασε με την Χαρούλα Λυμπεροπούλου, μια φιλία που κρατάει από το Δημοτικό, όταν καθόντουσαν στο ίδιο θρανίο που τις είχα μαθήτριες. Αυτές είναι αληθινά πολύτιμες σχέσεις που σφυρηλατήθηκαν με το πέρασμα των χρόνων και αποδείχθηκαν ότι είναι από αληθινό χρυσάφι ανιδιοτελούς αγάπης.

Την Παρασκευή λοιπόν 4ρις Απριλίου, η Ντέμη πέρασε το βραδάκι από το σπίτι και με πήρε για να πάμε στην συγκέντρωση που είχε διοργανώσει η πρώτη-πρώτη τάξη όπου είχα αναλάβει ως δασκάλα.

«Άργησα λίγο κυρία Πολυάνθη, γιατί καθυστέρησε το τελευταίο ραντεβού μου». Πάντα ευγενική και αγαπητή η μικρή μου Ντέμη. Γιατί για μένα θα μένει πάντα η μικρή καθωσπρέπει, χαριτωμένη μαθήτρια, έστω κι αν σήμερα είναι μία επιτυχημένη ψυχίατρος.

Το σημείο συνάντησης ήταν σ’ ένα κέντρο στα Εξάρχεια το «Ζάχαρη και αλάτι», πάνω σ’ ένα πλακόστρωτο πεζόδρομο. Το ισόγειο έχει θεατρική χροιά με τις χρυσαφένιες γιρλάντες από ηλεκτρικά φωτάκια. Εμείς ανεβήκαμε στον πρώτο όροφο. Και μπήκαμε μέσα!

Χαμηλό φως. Χαρούμενες φωνές. Ατμόσφαιρα χαράς κι εκεί στον πρώτο χώρο δεξιά, ένα τσούρμο νεαροί και νεαρές γύρω από ένα στενόμακρο τραπέζι.

Μόλις με είδαν οι φωνές πλήθυναν. Αγκαλιές σφιχτές, γέλια, ματιές σαν αστέρια, ένας στρόβιλος συναισθημάτων και αναμνήσεων…

- Κυρία με θυμάστε; Είμαι ο Στάθης!

- Ο Στάθης Κυριακόπουλος; Το λεπτό και αδυνατούλι μου αγοράκι; Και τώρα ένας άντρας γεροδεμένος, σωστός!

- Και πατέρας δύο παιδιών! Μα πώς μας θυμάστε κυρία;

- Αν σας θυμάμαι;…

- Είχα έρθει και σπίτι σας και περάσαμε πολύ ωραία!

Και να οι τσιμπιές εκ μέρους μου στα μάγουλα του άλλοτε μικρούλη Στάθη και να οι αγκαλιές.

- Ποιος είναι αυτός; Τον αναγνωρίζετε;

- Ο… ο Κώστας Τσιμιδάκης! Κώστα μου, πού είναι οι ξανθές σου μπούκλες;

Και ο Κώστας με αγκάλιασε σφιχτά, συγκινημένος. Γιατρός αναισθησιολόγος σήμερα με παιδιά. Ψηλός μέσα στο σκούρο κουστούμι του, απέπνεε μια ιδιαίτερη ευγένεια και σιγουριά. Πρόσεξα στο πρόσωπό τον ίδιον σκεπτικισμό που είχα προσέξει στην σοβαρή ματιά του, όταν τον είχα μαθητή στις τρεις τάξεις του Δημοτικού, Β΄, Γ΄ και Δ΄. Να, που σε κάποιους ανθρώπους κάποιες ωραίες ιδιότητες, όχι μόνο δεν χάνονται, αλλά εντείνονται με το πέρασμα του χρόνου. Ακόμα και τώρα που γράφω έχω στα μάτια μου την φιγούρα του όρθια στην αίθουσα του κέντρου, μπροστά στο παράθυρό μας, να οριοθετεί τον χώρο.

Κι αυτός είναι ο δικός μου, μικρός πρώην ξανθομάλλης Κώστας… Τον ξαναβρήκα κατάξανθο με μπούκλες, στο πρόσωπο της πρώτης του κορούλας, όταν μου έδειξε μια φωτογραφία της οικογένειάς του.

«Να, αυτή η κοπελιά είσαι εσύ!», φώναξα δείχνοντάς του τη χρυσομαλλούσα θυγατέρα του. «Είναι ίδια εσύ Κώστα μου! Τώρα σε ταυτοποίησα με τις αναμνήσεις μου!».

Γιατί οι γραμμές του προσώπου άλλαξαν αρκετά μέσα σε 35 χρόνια. Οι καμπύλες στα μάγουλα έγιναν αντρικές γωνίες, αλλά μέσα από την πρώτη του θυγατέρα, ξαναείδα ολοζώντανο μπροστά μου τον παλιό μου μαθητή!

- Ποια είναι αυτή κυρία; Την θυμάστε;

- Η… Μαίρη Δηλέ! Μαίρη μου! Έχεις ακόμη το ίδιο στυλ χτενίσματος και το προσωπάκι σου έχει πολλά απ’ τα παλιά σου χαρακτηριστικά! Βγάζω κάθε Χριστούγεννα και τις δικές σου κάρτες με τις τρυφερές αφιερώσεις! Θυμάσαι το σεμέν που μου είχες χαρίσει; Φόντος υπόλευκος με μπορντούρα από απλικαρισμένα γαλάζια και πράσινα λουλούδια! Πήγα να σκάσω όταν έπεσε μαρκαδόρος σ’ ένα από τα πετσετάκια σου!

- Κυρία, τι λέτε; Δεν τα θυμάμαι εγώ! Εσείς πώς τα θυμάστε όλα αυτά; Έχουν περάσει τόσα χρόνια! Εσάς όμως, ούτε κι εμείς σας ξεχάσαμε!

Δίπλα η Αντζελίνα, η Κοκκινοβράχου. Λεπτή, αεικίνητη, χαριτωμένη, η ψυχή της παρέας. Έξω καρδιά και αυτή με παιδιά, ιδιαίτερα ευαίσθητη και αγωνίστρια, εργάζεται σήμερα σε Υπουργείο.

- Εμένα δεν θα με θυμάστε! Είμαι ο Ηλίας ο Παπαδόπουλος, ο πιο άτακτος της τάξης!

Μπροστά μου στεκόταν ένας ψηλός άντρας με μεγάλο μέτωπο και κορμί ιδιαίτερα γυμνασμένο, όπως φαινόταν κάτω από το κοντομάνικο φανελάκι που φορούσε… Τον κοίταξα καλά! Αδύνατον να ταυτοποιήσω τον σημερινό Ηλία με τον τότε πλουσιομάλλη, πάντα γελαστό Ηλία της Γ΄ και Δ΄ Δημοτικού…

Μετά πληροφορήθηκα ότι έπαιζε χρόνια σοβαρό μπάσκετ εξ ου και το αθλητικό σώμα. Σήμερα, ο κάποτε μικρός μου Ηλίας, έχει παιδιά και έναν υπέροχο παιδότοπο που, σίγουρα θα τον συστήσω στις κόρες μου να τον επισκεφθούν μαζί με τα παιδιά τους. Χαίρομαι αφάνταστα που βρήκε τον δρόμο του και αποδείχτηκε ένας τόσο προσεκτικός επιχειρηματίας. Και πάνω απ’ όλα υπερήφανος γονιός! Με πληροφόρησε ότι η πρώτη του κόρη αριστεύει! Εύγε Ηλία! Πάντα τέτοια!

Ώσπου κάποια στιγμή το σούσουρο έγινε μέγα και τρανό! Τι είχε συμβεί; Απλούστατα! Είχε έρθει ο Σταμάτης Χατζηφραντζέσκος! Κι απ’ ό,τι κατάλαβα ήταν όχι απλώς η ψυχή, αλλά η ψυχάρα της παρέας!

Τον Σταμάτη των σαράντα τεσσάρων χρόνων τον ταυτοποίησα αμέσως με τον Σταμάτη των εννέα ετών. Βέβαια σήμερα είναι ένας νέος άντρας, αλλά παρά το μούσι και το μουστάκι που έχει αφήσει, οι γραμμές του προσώπου είναι ακόμα απαλές και τα μαλλιά πυκνά και σπαστά! Εκεί να δείτε αγκαλιές και φιλιά!

Όλες τις ώρες «Δασκάλα μου» με ανέβαζε, «Δασκάλα μου» με κατέβαζε! Βρέθηκα καθισμένη ανάμεσα στον Στάθη και στον Σταμάτη. Και αφού καταλάγιασε ο πρώτος ενθουσιασμός της… Σταματίου εισόδου (!) δημιουργήθηκε ένα μεγάλο πηγάδι μπρος μας που όλοι ήθελαν και από κάτι να του πουν. Η συμπάθεια που τρέφουν προς το πρόσωπό του, ολοφάνερη!

Και τι δεν είπαμε με τον Σταμάτη εκείνο το βράδυ! Απαντούσα με ενθουσιασμό σε ό,τι με ρωτούσε. Κι αυτός ανάμεσα στις κουβέντες μας, δεν έπαυε να κερνά τους πάντες. Η νεαρή σερβιτόρα έτρεχε ακούραστη να εκτελέσει τις απανωτές παραγγελίες! Και τι δεν συζητήσαμε Θεέ μου εκείνη τη νύχτα! Πώς πέρασα στην ιδιωτική εκπαίδευση. Τι διαφορές βλέπω – και εάν βλέπω – στην δημόσια. Πώς αντιμετώπισα στο Δημόσιο το 75% των αλλοδαπών μαθητών της τάξης μου. Πόσο σημαντικό ήταν που στα παιδιά της ΣΤ΄ έκανα εφορμόμενη από το βιβλίο της Φυσικής- σεξουαλική διαπαιδαγώγηση. Τι προσεκτική που πρέπει να ήμουν και πόσο θα τα ωφέλησα που τους μίλησα με τακτ για πράγματα που πρέπει να ξέρουν και να προσέχουν ιδιαίτερα… Τι υπέροχο είναι να αγαπάς αδιακρίτως όλα τα παιδιά του κόσμου… Πόσο αναγκαίο είναι να μάθουμε στα παιδιά μας να αγαπάνε τα ζώα… Να βάλουμε στόχο να μην υπάρχουν αδέσποτα και να εκπαιδευτούν οι άνθρωποι να προστατεύουν καθετί που έχει ζωή, είτε αυτό είναι λουλούδι, είτε αυτό είναι δέντρο, είτε είναι θάλασσα, το περιβάλλον γενικά… Πόσο σωτήριο να αγγίζεις και να ξεκλειδώνεις τις ψυχές των δύσκολων – κυρίως – παιδιών, με το μαγικό κλειδί της εμπιστοσύνης και της κατανόησης… Πόσο σωτήριο να μαζεύεις από τον δρόμο τα παιδιά εκείνα που επειδή οι γονείς τους δουλεύουν όλη μέρα, μένουν ανεξέλεγκτα. «Δεν έχεις πού να πας Ελί; Πέρνα από το σπίτι μου, αντί να γυρίζεις μικρό παιδί στα ίντερνετ καφέ»…

«Και το ’λεγες αυτό δασκάλα μου; Αντζελίνα! Κάτσε ν’ ακούσεις τι έχει αντιμετωπίσει η δασκάλα μας και πώς τα έχει αντιμετωπίσει…». Ο Σταμάτης δεν χόρταινε ν’ ακούει.

Στον οίστρο της κουβέντας μαζεύτηκαν πολλοί. Όταν τους είπα για τις δικές μου εξωσχολικές δραστηριότητες με το θέατρο ΛΑΜΠΕΤΗ, τα θεατρικά που έχω γράψει και έχω ανεβάσει, για τις θεατρικές διασκευές των έργων του Αντώνη Σαμαράκη, ο Στάθης φώναξε:

«Μα και τότε κάνατε κάθε είδους διασκευές! Θυμάστε που δεν μας μαθαίνατε απλά σχολικά τραγούδια; Παίρνατε μια μουσική που σας άρεσε και της βάζατε δικούς σας στίχους που ταίριαζαν στην δική μας περίσταση! Θυμάμαι είχατε πάρει το τραγούδι του Σαββόπουλου «Κείνο που ποθώ, κείνο που με λιώνει» κι εσείς είχατε γράψει:

«Κείνο που ποθώ κείνο που με λιώνει

είναι μιαν ευχή τρανή, σαν φωτιά στ’ αμόνι!

Να μπορούσανε όλοι αγαπημένοι

πάνω στον πλανήτη μας να ζούσαν ταιριασμένοι»!!

Και συνεχίζατε έτσι βάζοντας και δικό σας ρεφραίν μιλώντας σε όλο το τραγούδι για ενότητα και αγάπη!

- Βρε Στάθη μου! Με συγκινείς βαθύτατα! Τα θυμάσαι αγόρι μου; Δεν φαντάζεσαι πόσο ευτυχισμένη με κάνεις! Λες και δεν πέρασε μια μέρα κι όχι 35 ολόκληρα χρόνια!...

- Μα όταν συζητούσαμε για σας μπορεί να μη θυμόμασταν κάθε χαρακτηριστικό του προσώπου σας, αλλά λέγοντας Πολυάνθη νιώθαμε μια ζεστή αγκαλιά και μια απέραντη τρυφερότητα… Πολυάνθη, ίσον αγάπη!

- Στάθη μου, είναι τα ωραιότερα λόγια που έχω ακούσει. Σ’ ευχαριστώ μέσα από την καρδιά μου! Χαίρομαι διότι αυτά που σας είχα προσφέρει φαίνεται ότι έπιασαν τόπο, μπήκα στην καρδιά σας και άφησα και εγώ το ευλογημένο σημαδάκι μου στις αναμνήσεις σας και στην όλη εξέλιξη της ζωής σας!

Και πράγματι τα λόγια του Στάθη ήταν σαν ένα μπουκέτο από πανώρια λουλούδια με μεθυστικό άρωμα από γιασεμιά, μοσχομπίζελο και αγιόκλημα!

Ο Σταμάτης, μού μίλησε για τη ζωή του και την εργασία του. Μου έδειξε απ’ το κινητό του τις φωτογραφίες της πανέμορφης γυναίκας του και των δύο ανιψιών του – κόρες του αδελφού του – τις οποίες έχει σαν παιδιά του. Ένας χείμαρρος ο Σταμάτης προσγειωμένος, δοτικός, συγκινητικά δοτικός, που σηκώνει ηθελημένα στους ώμους του την όρεξη και το κέφι ολόκληρης της παρέας. Είναι ένα ιδιαίτερα ευαίσθητο παιδί.

Εύχομαι να μη νιώσει ποτέ μοναξιά και να έχει δύναμη να φωτίζει με την πληθωρική παρουσία του, όλους γύρω του. Ποιος εξελίχθηκε τόσο αλτρουιστικά; Ο κάποτε μικρός γλυκός, ασπρομάγουλος, σκανδαλιάρης μαθητής μου Σταμάτης!... Πόσες μικρές χριστουγεννιάτικες καρτούλες έχω με τις ευχές του από τα χρόνια εκείνα! Μικρές καρτούλες πασπαλισμένες χρυσόσκονη με τρυφερές σκηνές πλημμυρισμένες ελαφάκια, χιόνια, Χριστούλη, Άγιο Βασίλη, άστρο της Βηθλεέμ…

Δίπλα μου κάθισε και η δίδυμη Χαρά Ζερβού. Μιλήσαμε για τα παλιά χρόνια, για τις όμορφες στιγμές, για το μάθημα της Ιστορίας, για τα τραγούδια μας. Σήμερα είναι μια ψηλή θεωρητική νεαρή γυναίκα γεμάτη ευγένεια και ενεργητικότητα. Η έκπληξη ήταν η δίδυμη αδερφή της, η Μαργαρίτα, που αποδείχτηκε ότι η κορούλα της είναι από το νηπιαγωγείο, μαζί με τον εγγονό μου, το γιο της κόρης μου Ελπίδας! (Το ανέφερα και στο 1ο μέρος του κειμένου μου). Σήμερα και τα δυο μικρά είναι συμμαθητές στην Α΄ Δημοτικού και οι δύο μαμάδες γνωρίζονται πολύ καλά. Ποτέ όμως δεν ταίριαξε την Ελπίδα με μένα, αν και όλο κάτι γνώριμο της έφερνε η μορφή της. Ώσπου, τώρα που μ’ έβλεπε διέκρινε τη μεγάλη ομοιότητα του προσώπου κι η χαρά της ήταν μεγάλη. Θα έχουν τόσα να πουν οι δυο μανούλες την Δευτέρα που θα ανταμώσουν στην αυλή του σχολείου!

Μου είπαν ότι η Ματούλα Ζώη είναι στην Αμερική και είναι σωστή κούκλα, λεπτή, μελαχρινή, όμορφη πολύ. Την Μαρία Ασημακοπούλου δεν μπόρεσαν να τη βρουν και ενώ όλοι περιμέναμε τη Χριστίνα Πομόνη, τελικά δεν τα κατάφερε να έρθει. Αγωνίστρια κι αυτή της ζωής, έχει τις ευχές και την αγάπη όλων μας! Μαζί της επικοινώνησα τις επόμενες ημέρες, τηλεφωνικώς. Η χαρά της μεγάλη! Ετοιμάζει το βιβλίο της, το οποίο θα εκδοθεί κατά το φθινόπωρο. Καλοτάξιδο να είναι και εσύ, πάντα χαρούμενη, Χριστινιώ μου!

- Κυρία! Δασκάλα μου! Κοίτα αυτή που μπαίνει. Θα την αναγνωρίσεις! Την έχεις ήδη αναφέρει πολλές φορές και μας έχεις ρωτήσει πολλές φορές γι’ αυτήν τούτο το βράδυ! Δες την! Την αναγνωρίζεις;

- Κυρία! Είμαι η Ναυσικά Χαραλαμπίδου!

Θεέ μου! Η μικρή διακριτική, λεπτεπίλεπτη Ναυσικά μου, με το ωραίο γράψιμο, τις αβρές κινήσεις, μία μικρή Ντίγκυ Μπελ. Μα, πού πήγε η αλογοουρά της;

- Ναυσικά μου! Περίμενα να σε δω με τα μακριά σου μαλλιά χτενισμένα πίσω ή δυο ξέπλεκες πλεξούδες δεξιά και αριστερά, λυτές και ανεμίζουσες! Τι κάνεις κούκλα μου;

Μου απάντησε με το γνωστό ήρεμο, ευγενικό στυλ της. Μου ανέφερε ότι η πρώτη της αδερφή είχε γνωρίσει παλαιότερα τον Ηλία Χανδέλη, γιο του παλιού μου διευθυντή της «Αηδονοπούλου» και της είπα: «Μιλώντας πριν χρόνια στη γυναίκα του, στην συνάδελφο Ηλέκτρα για κοινούς γνωστούς, της είχα τονίσει ότι πρέπει να χαίρεται για τις παρέες του γιου της, αφού ανάμεσά τους υπάρχει ένα κορίτσι που προέρχεται από ξεχωριστή οικογένεια. Τούτο το συμπεραίνω από το ότι η συγκεκριμένη κοπέλα είναι αδελφή της Ναυσικάς Χαραλαμπίδου, η οποία υπήρξε μια ξεχωριστή, ευγενέστατη μαθήτριά μου, η δε οικογένειά της ήταν φανταστική»!

- Κυρία, τι ωραία λόγια! Αν περνούσα όμως δίπλα σας μετά από τόσα χρόνια, ίσως και να μην σας γνώριζα. Τότε είχατε κοντά μαλλιά, σπαστά και φορούσατε μεγάλα γυαλιά με μοβ σκελετό. Όποτε όμως άκουγα το όνομα Πολυάνθη, ένιωθα μια τρυφεράδα ν’ απλώνεται μέσα μου, μια ομορφιά και πολλή-πολλή αγάπη! Είχατε τον τρόπο σας με τα παιδιά! Μας αγαπούσατε όλους, δεν μας προσβάλατε, βρίσκατε χίλια τεχνάσματα για να περνούμε ωραία στο μάθημα και να φεύγουμε ευτυχισμένοι! Τι χαρά που είχα όταν φτιάχναμε τα πολύχρωμα χάρτινα λουλούδια μας!

- Θυμάσαι Ναυσικά μου την κυρία του άλλου τμήματος; Την Κική; Μου είχε ζητήσει τα τραγούδια που έγραφα και τα μάθαινε κι αυτή στα παιδιά της που τους άρεσαν πολύ! Μας άκουγαν να τραγουδάμε και ενθουσιάζονταν!

- Εμείς κυρία, δεν είχαμε μάτια για άλλη δασκάλα! Είχαμε την καλύτερη! Δε θυμάμαι καμία άλλη! Βλέπαμε μόνον εσάς μπροστά μας, την κυρία Πολυάνθη!

Αχ, Ναυσικά, τα λόγια σου και η αγάπη σου πρόσθεσαν κι άλλες σταγόνες νέκταρ στο μαγικό ποτό της αγάπης και της αναγνώρισης που μου προσφέρατε εκείνο το βράδυ!... Τι άλλο επιθυμεί ένας δάσκαλος; Να έχει αφήσει την θετική σφραγίδα του στην ζωή των μαθητών του και να επηρέασε θετικά την όλη πορεία τους. Κι εσείς εκείνο το βράδυ με ανεβάσατε στα αστέρια, γιατί μου αποδείξατε ότι στην ψυχούλα σας, κάπου φωσφορίζει και η δική μου σφραγίδα! Να είστε πάντα ευλογημένα, αγαπημένα μου παιδιά!

Κι απέναντί μου όλες αυτές τις ώρες η αγαπημένη Ντέμη. Άλλη φοβερή αγωνίστρια της ζωής. Ηρωίδα πραγματική. Θάρρος ανεξάντλητο. Ψυχή μεγάλη, ευγένεια απροσμέτρητη, καθοριστική. Υπέροχοι γονείς, υπέροχα παιδιά. Μακάρι η ζωή να της ανταποδώσει την καλοσύνη και να την ανταμείψει για τις προσπάθειές της. Ένα διαμάντι αγνότητας και ανθρωπιάς είναι η Ντέμη Σταμούλη, που λάμπει όπου κι αν σταθεί.

Η μαυρομάλλα Αντζελίνα Κοκκινοβράχου, η άλλοτε δημοφιλέστατη πιτσιρίκα της τάξης, που εξακολουθεί να έχει το χάρισμα του δημοφιλούς ατόμου, με βοήθησε πολύ στα ονόματα των παιδιών που παρευρίσκοντο μεν, αλλά ήταν από το άλλο τμήμα και είχαν έρθει αργότερα στο δικό μας τμήμα. Παιδιά κι αυτά δημιουργικά, χαρούμενα, φιλικά που με αγκάλιασαν με μεγάλη στοργή και χαρά. Σ’ αυτό επιστράτευσα και τη Ντέμη, που έψαξε κι αυτή για παλιά τηλέφωνα και άλλες πληροφορίες. Μιλήσαμε για τον ατακτούλη Σπύρο Μαυροκέφαλο, τον Τάσο Αναστασιάδη, που έγινε επιτυχημένος δικηγόρος, τον γλυκό μου Τάσο Κοντώση και μου είπαν ότι δεν βρήκαν την Ελισάβετ Γεωργακοπούλου, την Μαίρη Ασημακοπούλου και τη Ρίτσα Καραμανλή, ούτε την Θεοδώρα Οικονόμου.

Τις ευχαριστώ από καρδιάς για την προθυμία τους και τις δύο.

Έτσι έμαθα ότι την συγκέντρωση την είχε διοργανώσει η Φιόνα Ρασιά, μια ψηλή όμορφη κοπέλα, φυσικός, με πλούσια μαλλιά που είχε πάει στην τάξη τους αργότερα, στην Ε΄ όταν δάσκαλο είχαν τον συνάδελφο Λημνιώτη και τελείωσαν το Δημοτικό με δάσκαλο τον Αθανασόπουλο.

Στην παρέα χαρούμενη νότα ήταν η ξανθιά, ωραία Μίνα Ναυπλιώτη, που κι αυτή είχε έρθει από το άλλο τμήμα. Σήμερα αρθρογραφεί σε περιοδικό μόδας. Και ο νεαρός κύριος, που ήρθε κι αυτός αργότερα στην τάξη μας από το άλλο τμήμα με το καλοραμμένο γκρι κοστούμι, ήταν ο Δημήτρης Γιαννόπουλος, πατέρας πια και ιδιωτικός επιχειρηματίας, ο οποίος όταν με είδε μου συστήθηκε χαμογελαστός ως γιος… του Τσιμιδάκη!!

Τα παιδιά αυτά είχαν ξαναβρεθεί πριν πολλά χρόνια με τον τελευταίο τους δάσκαλο και τότε είχε πάει και η γλυκιά Θεοδώρα Οικονόμου. Έσκασα όταν έμαθα για την συνάντηση από τη μάνα του Κώστα Σκληρού, την Μαρία! Ακούς να μην είμαι κι εγώ ανάμεσά τους! Εγωιστικό βέβαια, διότι τα παιδιά μόλις είχαν τελειώσει το σχολικό τους κύκλο κι ίσως ήθελαν να βρεθούν με τον δάσκαλο της τελευταίας τάξης τους, εφ’όσον στο Γυμνάσιο χωρίστηκαν για πολλούς οι δρόμοι τους. Να όμως που αποκαταστάθηκε το παράπονό μου! Με κάλεσαν μετά από 35 χρόνια! Υπάρχει μεγαλύτερη ευλογία από αυτήν για έναν δάσκαλο;

Ο Σταμάτης είπε ότι έχει φωτογραφίες της εποχής εκείνης. Θα επικοινωνήσω μαζί του για να τις έχω κι εγώ. Όπως θέλω να έχω και κάποιες φωτογραφίες από αυτές που βγάλαμε εκείνο το ευλογημένο βράδυ. Όλα τα παιδιά μίλησαν με ιδιαίτερο ενθουσιασμό για τον Κώστα Σκληρό. «Αγνώριστός έχει γίνει κυρία», είπε η Αντζελίνα. «Δεν θα τον αναγνωρίσετε. Άστε που θριαμβεύει και στο εξωτερικό! Μόλις έρθει θα ξανασυναντηθούμε!». «Να πούμε και στον αδελφό του, τον Αλέξη», συμπλήρωσα. «Θα χαρεί πολύ! Είναι γλυκύτατο παιδί!». Και όλοι συμφώνησαν. Δυο-τρεις φορές είχα φιλοξενήσει σπίτι τους δύο μικρούς μαθητές μου, που είχαν υπέροχο χαρακτήρα και θαυμάσιο ήθος. Δεν ξεχνιούνται τέτοιες απίθανες στιγμές…

Κάποια στιγμή μπήκε μέσα ένας μετρίου αναστήματος στιβαρός νεαρός που τον αναγνώρισα αμέσως! Ήταν ο Διονύσης ο Ανδριόλας! Με παιδιά, επιτυχημένη πορεία και όλο απορία στα όμορφα μάτια του:

«Κυρία, μια χαρά είστε!! Τι κάνετε; Τι κάνει η Ελπίδα; Την πρώτη σας κόρη θυμάμαι γιατί αυτή ερχόταν στην Ζαγοραίου. Χαίρομαι πάρα πολύ που σας βλέπω!».

Αγκαλιάζοντάς τον και φιλώντας τα μάγουλά του, αναρωτιόμουν με χαρά πού έμεινε το κάποτε λιανό, συνεσταλμένο αγοράκι της τάξης μου. Τώρα είχα μπροστά μου έναν οικογενειάρχη γεμάτο αποφασιστικότητα και αισιοδοξία. Οι γονείς του ήταν οδοντίατροι πολύ καλοί. Ο πατέρας του είχε πάθος με τον Όμηρο και η μητέρα του ήταν μια κομψή, ευγενική, απαλή παρουσία. Η αδερφή του έγινε οδοντίατρος. Κοιτάζοντας το χαμογελαστό πρόσωπο του άλλοτε μικρού μου Διονύση, διαπίστωσα ότι έχει ακόμη εκείνα τα γεμάτα καλοσύνη και φως μάτια που είχε πάντα…

Η χαρά μου θα ολοκληρωνόταν αν είχα και τα άλλα παιδιά δίπλα μου, όπως τη Ρίτσα την Καραμανλή, την Θοδώρα Οικονόμου, την Μαρία Ασημακοπούλου, την Γκέλυ Τζούντα, τον Αντώνη Ζερίτη,την Χριστίνα Πομόνη, τ' αδέλφια Σκληρού.. Συγγνώμη αν ξεχνώ κάποιο όνομα.

Ήταν η πρώτη τάξη που ανέλαβα στην ανατολή της καριέρας μου. Έκτοτε πολλά παιδιά πέρασαν από τα χέρια μου. Φουρνιές στην «Σχολή Ζαγοραίου», στην «Σχολή Αηδονοπούλου», στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Γέρακα, στο 42ο Δημοτικό Σχολείο Αθηνών, που το ονομάσαμε μαζί με τα παιδιά μου, κατόπιν πολλών προσπαθειών, ενώπιον του Υπουργείου Παιδείας «ΑΝΤΩΝΗΣ ΣΑΜΑΡΑΚΗΣ».

Φουρνιές με αγαπημένα παιδικά πρόσωπα, ιστορίες πολλές, στιγμές αξέχαστες. Όπως αυτή τη βραδιά που μου αφιέρωσαν οι πρώτοι μαθητές μου, μου είχαν αφιερώσει κάποτε και τα παιδιά της «Αηδονοπούλου». Ελπίζω κάποια φορά να αναφερθώ εκτενώς και σε εκείνη τη συγκλονιστική συνάντηση όπου είχαν παρευρεθεί και οι δυο μου κόρες.

Δήμητρα, Άρης, Άλκης, Παναγιώτης, Βένια, Ηρώ, Ελίνα, Μελίνα, Ελένη, Βαγγέλης, Γιώργος, Βάνια  Χαρούλα, Μαρία, Ίριδα, Πολίνα, Σίλα, Στέφανος, Σωτήρης, Περικλής, Κωνσταντίνος, Κωνσταντίνα, Ρωξάνη, Βασίλης, Ρωξάνη, Ανδρέας, Αλεξάνδρα, Ιάσονας, Μαίρη, Ελπίδα, Ελβίς, Πηνελόπη, Γρηγόρης, είναι λίγα ονόματα από τα τόσα παιδιά που μαζί τους μοιράστηκα πανέμορφες στιγμές, γεμάτες δημιουργικότητα, γέλιο, σεβασμό, μάθηση και απέραντη, πνευματική και ψυχική ευφορία.

Εκείνο το βράδυ σκεφτόμουν πώς ο χρόνος συμπυκνώθηκε μπρος μου. Τα άφησα παιδιά εννιάχρονα και τα βρήκα οικογενειάρχες σαράντα τεσσάρων χρονών. Σαν λίγο μεταφυσικό το βίωσα. Επειδή είχαμε χρόνια να συναντηθούμε ένιωθα ότι ένας μάγος ακούμπησε την Μαίρη Δηλέ των δέκα χρόνων, που την είχα φωτογραφία στη μνήμη μου και στην στιγμή την μεταμόρφωσε σε μία όμορφη νεαρή γυναίκα… Σαν κάπου να έμπλεξε το παρελθόν με το παρόν. Κι αυτό το ένιωθα σε κάθε παιδί που κοιτούσα…. Η τσαχπίνα εννιάχρονη Αντζελίνα… Κεφάτη, ευαίσθητη, μάνα σήμερα σαράντα τεσσάρων χρονών! Ήμαρτον Κύριε…

Κι αυτό το ένιωθα έντονα γιατί τα χρόνια που μεσολάβησαν, τα παιδιά αυτά αναπτύχθηκαν, σπούδασαν, παντρεύτηκαν, χώρισαν, δημιούργησαν, πάλεψαν, μακριά μου. Δεν τα είχα δει στο ενδιάμεσο, εκτός από τη Ντέμη που συναντηθήκαμε μετρημένες φορές… Είναι σαν να έχεις μπροστά σου τον γιο σου δέκα χρονών, να κλείνεις τα μάτια για μια στιγμή και μόλις τα ανοίγεις να στέκεται μπροστά σου ένας άντρας ώριμος! Δεν είναι σαν κάτι το μαγικό να συνέβη; Ε, έτσι ακριβώς αισθανόμουν κι εγώ όλο το βράδυ εκείνο.

Και η σοβαρή φιγούρα του Κώστα του Τσιμιδάκη, με το σκούρο κοστούμι, να μας κοιτάζει ήρεμα με φόντο πίσω του ένα παράθυρο, έρχεται συνέχεια στο μυαλό μου…

Έγιναν άντρες και γυναίκες μέσα σ’ αυτά τα 35 χρόνια. Γέλασαν, πόνεσαν, πέτυχαν, απέτυχαν, ξαναπροσπάθησαν, αγωνίστηκαν, σπούδασαν, πικράθηκαν, ανταμείφτηκαν, ερωτεύτηκαν, έγιναν γονείς, μεγάλωσαν παιδιά, έκαναν καριέρα, έστησαν επιχειρήσεις.

Τα αλλοτινά μικρά μου παιδιά… Οι μικροί μαθητές και οι μικρές μαθήτριες των πρώτων χρόνων της διδασκαλικής μου καριέρας. Λύγιζε, πονούσε, δάκρυζε, γελούσε, χαιρόταν η καρδιά μου, καθώς τα κοιτούσα αναλογιζόμενη ότι οι παλιοί μαθητές μου είχαν πια περάσει στον κόσμο των μεγάλων με τις έγνοιες του, τους ανταγωνισμούς, τον συνεχή αγώνα και με ό,τι άλλο συνεπάγεται ο κόσμος των ενηλίκων.

Ήθελα να καμαρώσω το καθένα κεφαλάκι ξεχωριστά για όποιο δάκρυ είχαν χύσει, για όποια απογοήτευση είχαν νιώσει καθώς μεγάλωναν. Αλλά ήθελα να χαϊδέψω τα κεφαλάκια τους και για κάθε τους προσπάθεια, για κάθε αγώνα, για κάθε αισιόδοξη ματιά που τους έφερε σήμερα μπροστά μου, όλο νιάτα και βλέμματα φωτεινά…

Όταν άρχισαν να φεύγουν είπα: «Ενωρίς είναι ακόμα! Ας καθίσουμε κι άλλο…». Πίστευα ότι ήταν 12 η ώρα, ενώ η ώρα ήταν 2.30 πρωινή! Πόσο γρήγορα πέρασαν οι ώρες, πόσο μεθυστικά γρήγορα!

Η παρέα θα τελείωνε την βραδιά σε ένα μπαράκι, αλλά κάποιοι δεν ακολούθησαν. Ανάμεσά τους κι εγώ, που όταν είδα ότι ήταν 2 το πρωί, τα έχασα! Ποιος ξέρει τι θα έκαναν μόνες τους οι γάτες μου τόσες ώρες! Ευτυχώς που είχα κλείσει την ενδιάμεση πόρτα, ώστε ο Πάρης και ο Ερμής να μην πειράζουν τη Ζουζού μου. Χαμογέλασα σκεπτόμενη ότι αν έλεγα στις κόρες μου την σκέψη μου αυτή, θα με άρχιζαν στην κατσάδα: «Βρες άλλη δικαιολογία να κλείνεσαι στο σπίτι μαμά κι άσε τα καημένα τα ζωντανά στην ησυχία τους!». Και ως συνήθως δεν θα είχαν άδικο…

Πρότεινα στην Ντέμη να μείνει. Η βραδιά ήταν ωραία. Θα έπαιρνα ταξί και θα έφτανα γρήγορα σπίτι. Κρίμα να μη συνέχιζε την διασκέδαση…

Όμως η Ντέμη αρνήθηκε. Είπε ότι είχε πρωινό ραντεβού και έπρεπε να ξεκουραστεί. Την παρακάλεσα πάλι να πάει με τα παιδιά. Ίσως το έλεγε για να μη νιώσω ότι της χαλάω το βράδυ. Κι ενώ επέμενα, δεν άλλαξε γνώμη. Ήρθε μαζί μου… Το κοριτσάκι μου… Θα με γύριζε αυτή σπίτι…

Όταν ήρθε η ώρα να φύγουμε, τα φιλιά και οι αγκαλιές δεν έλεγαν να τελειώσουν. Έχω ακόμα στον ώμο μου το προστατευτικό χέρι του Κώστα του Τσιμιδάκη και τα γάργαρα, δυνατά γέλια του Σταμάτη. Για να πληρώσω, ούτε συζήτηση. «Είστε η επίτιμη προσκεκλημένη μας», είπε η Ντέμη. «Μην σκέφτεστε τίποτε. Όλα έχουν κανονιστεί». Με φωνές, χαρές και γέλια, βρεθήκαμε στην έξοδο. Κι εκεί είδα μια εικόνα που μου άρεσε πολύ. Καθ’ όλο το μήκος του πλακόστρωτου πεζόδρομου και από τις δύο πλευρές, δεξιά και αριστερά, καθόντουσαν καταγής ομάδες παιδιών, αγοριών και κοριτσιών ,αφήνοντας κάποια απόσταση η μία ομάδα από την άλλη. Τι όμορφη εικόνα! Νιάτα, νιάτα, νιάτα! Παντού νιάτα, ζωή! Άλλοι καθόντουσαν κυκλικά, άλλοι σε ημικύκλιο, όλα παιδιά προσεγμένα, τα περισσότερα φοιτητές, ευπρεπή, γελαστά. Μιλούσαν ήρεμα, συζητούσαν χαμηλόφωνα, ο τόπος έσφυζε από δροσιά και αισιοδοξία! Και γύρω η νύχτα γαλήνια, ήρεμη, φιλική.

Περάσαμε ανάμεσά τους και στην άκρη του πεζόδρομου χωριστήκαμε. Όσοι θα πήγαιναν στο μπαράκι προχώρησαν μπροστά, ενώ η Ντέμη κι εγώ στρίψαμε αριστερά. Πήραμε από τα παρκινγκ το αυτοκίνητό της και σε λίγο βρισκόμασταν έξω από την πολυκατοικία που μένω. Επειδή η ώρα ήταν πολύ προχωρημένη, η χρυσή μου η Ντέμη δεν έφυγε, παρά μόνον αφού άνοιξα την εξώπορτα και μπήκα μέσα. Μου φώναξε «Καληνύχτα», της ανταπέδωσα στέλνοντάς της ένα φιλί και λέγοντας ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ. Την κοιτούσα ώσπου την είδα να ξεκινά για το δικό της σπιτικό.

Όταν μπήκα στο διαμέρισμα που νοικιάζω, όλα ήταν ήσυχα. Άνοιξα την ενδιάμεση πόρτα. Οι γάτες έσμιξαν και έτρεξαν στο φαγητό που τους σέρβιρα, γεμάτη χαρά και σιγοτραγουδώντας. Αφού άλλαξα, έκατσα στην τηλεόραση σχεδόν χωρίς να βλέπω τι παίζει, αναλογιζόμενη τη μαγική βραδιά που μου είχαν προσφέρει, που μου είχαν χαρίσει οι πρώτοι-πρώτοι μαθητές μου.

Τριάντα πέντε ολόκληρα χρόνια μετά! Ποιος το περίμενε! Και πώς να μετρήσω την απροσμέτρητη χαρά και συγκίνηση που με κατέκλυζαν;

Τα «παιδιά μου» δεν με είχαν ξεχάσει. Ό,τι έσπειρα βλάστησε μέσα τους. Κι αυτό γιατί ό,τι δίδαξα το πρόσφερα με αγάπη, όχι σαν ξερή μάθηση. Γιατί εκείνο που μένει σαν απόσταξη στα χρόνια που περνούν, είναι μόνο το χρυσάφι της αληθινής αγάπης, της προσεκτικής προς τα παιδιά προσέγγισης, κάτι που οι μικροί μαθητές, επειδή έχουν ραντάρ, μπορούν να ξεχωρίσουν. Μπορούν να διακρίνουν το φαύλο από το αληθινό, το αρπάζουν στην καρδιά τους και δεν το ξεχνούν ποτέ…

Αγαπημένα μου πρώτα-πρώτα παιδιά. Ένα μεγάλο ΕΥΧΑΡΙΣΤΩ που τιμήσατε τη δασκάλα σας και μου δείξατε με τόσο συγκινητικό τρόπο την αγάπη σας. Εύχομαι σε όλους σας και στον καθένα από εσάς ξεχωριστά ο Θεός να σας ευλογεί. Να σας χαρίζει υγεία, δύναμη, χαρά. Να είστε πάντα τίμιοι, αγωνιστές, να μην συμβιβάζεστε με ό,τι ενοχλεί τη συνείδησή σας και το ανέσπερο φως της Ανθρωπιάς (με Άλφα κεφαλαίο) να φωτίζει τις πράξεις και τα βήματά σας.

Παιδιά μου. Κάποιος είπε ότι ο άνθρωπος έχει φτερά, μόνον που μερικοί δεν το ξέρουν καν ότι έχουν φτερά…

Εσείς όλοι – από ό,τι είδα – έχετε φτερά! Ανοίξτε τα λοιπόν και πετάξτε σαν τον υπερήφανο αετό ψηλά προς το φως του ήλιου, του ήλιου της καλοσύνης και της συγγνώμης. Θέλω να μαθαίνω πάντα νέα σας. Αυτό θα με κάνει ιδιαίτερα ευτυχισμένη. Μην με ξεχνάτε! Εγώ δεν σας ξεχνώ ποτέ.

Υγεία σε σας προσωπικά, στην οικογένειά σας και είθε τα όνειρά σας να πραγματοποιηθούν.

Σας φιλώ με όλη μου την αγάπη, πολυαγαπημένα μου παιδιά,

Η δασκάλα σας,

Πολυάνθη

Υ.Γ.: Έψαξα, βρήκα το τραγούδι που θυμήθηκε ο Στάθης και σας το ξαναθυμίζω. Φιλιά!

(Εμφανίσεις filonas.gr: 2.426)