Σπύρος Καγιαλές – Καγιαλεδάκης
Όταν πρωτοδιάβασα για τον ήρωα της Κρήτης Σπύρο Καγιαλέ – Καγιαλεδάκη, με συνεπήρε μεγάλη συγκίνηση. Η ίδια συγκίνηση που συνεπαίρνει τον κάθε Έλληνα, όταν διαβάζει για ηρωισμούς γενναίων συμπατριωτών μας, μέσα στο διάβα της αθάνατης ελληνικής ιστορίας. Κάτι που ένιωσαν πέρσι και τα παιδιά της τάξης μου, όταν τα έκανα κοινωνούς αυτού του ξεχωριστού θέματος.
Σε πείσμα αντίξοων συνθηκών, ψεύτικων υποσχέσεων, αδιάκοπων θηριωδιών, ο απλός Έλληνας, ορθώνεται σε Ήλιο Τιμωρό, χωρίς να σκεφτεί ούτε στιγμή τη ζωή του, την οποία ασυζητητί προσφέρει θυσία στην πατρίδα του.
Ήταν 20 Ιανουαρίου του 1897. Οι Κρήτες ξεσηκώθηκαν ξανά, έστω και αν επί τρεις ημέρες, οι Τούρκοι σκότωναν και έκαιγαν τα Χανιά.
Αίτημα των Κρητών, η Ένωσή τους με την Μητέρα Ελλάδα. Ανέβηκαν στο ύψωμα με το όνομα Ακρωτήρι, έτοιμοι για όλα. Σε αυτό το σημείο θα ανοίξουμε μια μικρή παρένθεση κατατοπιστική:
Το Ακρωτήρι (αρχαίο Κύαμο) είναι χερσόνησος των Κρητών, ανάμεσα στο λιμάνι των Χανίων, στο βορειοδυτικό Κρητικό πέλαγος και στον κόλπο της Σούδας. Εδώ βρισκόταν, στα αρχαία χρόνια, η πόλη του Μίνωα. Είναι ονομαστό για τις ηρωικές μάχες των Κρητικών εναντίον των Τούρκων στην επανάσταση του 1821 και στον αγώνα του 1866. Υπήρξε κέντρο επαναστατών με αρχηγό τον Ελευθέριο Βενιζέλο. Σ’ αυτόν τον χώρο βρίσκονται οι τάφοι του Ελευθέριου Βενιζέλου, που κατασκευάστηκε το 1936 και του γιου του, του Σοφοκλή, που κατασκευάστηκε μετά το 1964.
Συνεχίζουμε κλείνοντας την παρένθεση. Ιανουάριος 1897. Στο ύψωμα είπαμε ανέβηκαν οι Κρήτες έτοιμοι για όλα. Στο λιμάνι καταφθάνουν πλοία των Μεγάλων Δυνάμεων, δηλ. της Αγγλίας, Γαλλίας, Ιταλίας, Γερμανίας, Αυστροουγγαρίας και Ρωσίας. Έχει διαταγή από την Κυβέρνησή του ο καθένας ναύαρχος, να βομβαρδίσει ανηλεώς τους επαναστάτες Κρητικούς. Καταφθάνει στο λιμάνι με τον πρίγκιπα Γεώργιο, μοίρα του πολεμικού, ελληνικού ναυτικού. Με αρχηγό τον Τιμολέοντα Βάσο, 1500 Έλληνες αποβιβάζονται και προχωρούν νικηφόρα προς τα Χανιά. Δυστυχώς ο στόλος των Μεγάλων Δυνάμεων τους εμποδίζει και συνάμα περιορίζει τις κινήσεις των ελληνικών, πολεμικών πλοίων. Τότε έγινε κάτι συναρπαστικό. Ως ύπαρχος του θωρηκτού «Ύδρα», ήταν ο εγγονός του πυρπολητή Κωνσταντίνου Κανάρη, ο οποίος έφερε το δοξασμένο όνομα του ατρόμητου παππού του. Ο εγγονός λοιπόν Κωνσταντίνος Κανάρης, έδωσε συγκινημένος μια πολύ μεγάλη, μία τεράστια σημαία στους λεβέντες Κρητικούς και αυτοί με ζητωκραυγές την ύψωσαν στο Εκκλησάκι του Προφήτη Ηλία, πάνω σε ένα ύψωμα, για να την βλέπουν από μακριά και να λαμβάνουν όλοι το μήνυμά της.
Αρχηγός του ενωμένου στόλου των Μεγάλων Δυνάμεων ήταν ο Ιταλός Κανεβάρο, που όλοι τον ήξεραν σαν φιλέλληνα. Αυτός λοιπόν ο άνθρωπος παίρνει διαταγή να πείσει τους Κρητικούς να κατεβάσουν την ελληνική σημαία, οι οποίοι όμως απαντούν υπερήφανα, ότι δεν πρόκειται να υποστείλουν ποτέ την αγαπημένη τους σημαία. Ο Κανεβάρο απειλεί με βομβαρδισμό, αλλά οι Κρήτες αποκρίνονται: «Η σημαία δεν θα κατέβει, έστω και αν δεν μείνει κανένας μας ζωντανός. Τώρα, αν έχετε οβίδες για πέταμα, ρίξτε τες!» και μπαίνουν στην ιερά Μονή Αγίας Τριάδος, για να προσευχηθούν.
Ξημέρωσε 9 Φεβρουαρίου μέρα ηλιόλουστη, όταν ο Κανεβάρο διέταξε συνεχή βομβαρδισμό, παράλληλα με τους βομβαρδισμούς των Τούρκων, προκαλώντας σεισμό στην γύρω περιοχή. Κόλαση σωστή... Ομοβροντίες εκκωφαντικές, φλόγες πύρινες, καπνοί μαύροι, άπειρα ιπτάμενα θραύσματα βράχων. Το Ακρωτήρι σειόταν συθέμελα... Ώσπου μια ρώσικη οβίδα βρίσκει το κοντάρι της Σημαίας και το σπάει...
Ο αρχηγός των Κρητικών επαναστατών Μιχάλης Καλορίζικος, διατάζει να στηθεί ξανά το σπασμένο κοντάρι. Τότε, ανάμεσα από τους επαναστάτες ξεπροβάλλει τρέχοντας ένα νεαρό παλικάρι, ο Σπύρος Καγιαλές – Καγιαλεδάκης από την Χαλέπα. Φωνάζοντας: «Για του Χριστού την πίστη την Αγία και της πατρίδος την Ελευθερία!», στήνει ξανά τον ιστό, ενώ συνάμα ξετυλίγει την υπερμεγέθη γαλανόλευκη, μέσα σε ουρανομήκεις ζητωκραυγές που φθάνουν στα αυτιά των παρατεταγμένων στόλων στο πέλαγος μέσα.
Όμως, νέα οβίδα σπάει πάλι το κοντάρι. Το ξαναϋψώνει ο Καγιαλεδάκης. Μια τρίτη οβίδα συντρίβει εντελώς το κοντάρι. Λέγεται ότι τα πληρώματα των ελληνικών πολεμικών πλοίων, παρακολουθώντας, χωρίς να μπορούν να κάνουν τίποτα με «οδύνη ψυχής και δάκρυα τα γινόμενα», βλέποντας την γαλανόλευκη κάτω, «εξερράγησαν εις λυγμούς». Φαντάζεστε την ένταση εκείνων των στιγμών και την όλη τραγική σκηνή; Μα τότε έγινε κάτι που κανείς δεν το είχε προβλέψει.
Ο Σπύρος Καγιαλές, αψηφώντας το κουρνιαχτό και τις οβίδες που έπεφταν βροχή, ορμάει σαν αστραπή, συσπειρώνοντας μέσα του τις μύχιες σκέψεις όλων των Ελλήνων, αρπάζει αποφασιστικά την Σημαία, τεντώνει το κορμί του για κοντάρι, την σηκώνει τα χέρια του ψηλά και αντιμετωπίζοντας τα ξένα κανόνια, βροντοφωνάζει:
«Χτυπάτε τώρααα!!!». Και τότε όλα σιγούν... Τα κανόνια σταματούν. Βουβαμάρα στα πλοία των Μεγάλων Δυνάμεων. Σιγή στα ελληνικά πολεμικά. Τι αντικρίζουν; Το θαύμα! Το θαύμα της Ελληνικής Λευτεριάς… Το θαύμα της Ελληνικής Ψυχής… Ποιος είναι αυτός ο Λεβέντης που αψηφά τον θάνατο; Ποιος είναι αυτός ο Λεβέντης που έκανε κοντάρι το κορμί του και από πάνω του κυματίζει αγέρωχη η ελληνική σημαία; Ποιος είναι αυτός που αψηφά τους αλλόθρησκους εχθρούς, αλλά και τους ομόθρησκους «τάχα» φίλους; Ποιος θα τολμήσει να του αντισταθεί; Ποιος θα τολμήσει να τον αψηφήσει; Ποιος θα τολμήσει να αγνοήσει το δίδαγμα που εκπέμπει το ορθωμένο κορμί του αμούστακου παλικαριού στεφανωμένο από τις πτυχές της υπερήφανης γαλανόλευκης; Εδώ οι Λαοί προσκυνούν το υπέρτατο θάρρος, που δείχνει απόλυτα αδελφωμένο με την υπέρτατη θυσία…
Ήλιος… Ξάστερος ουρανός... Η σημαία ανεμίζει… Οι καπνοί από τα κανόνια σιγοσβήνουν. Ησυχία από την απύθμενη έκπληξη στα ετοιμοπόλεμα καράβια. Κι αφού συνειδητοποιούν το τι συμβαίνει, πρώτα οι Έλληνες ναυτικοί απ’ τη θάλασσα, μαζί με τους επαναστάτες απ’ τη στεριά, ξεσπούν σε «φρενήρεις ζητωκραυγές». Αμέσως μετά, ο γαλλικός και ο ιταλικός στόλος ξεσπά σε χειροκροτήματα, ενώ την ίδια στιγμή, από το θωρηκτό μας «Ύδρα», παιανίζει ο Εθνικός Ελληνικός Ύμνος, προκαλώντας ρίγη συγκινήσεως και ποταμούς δακρύων σε όλους τους παρισταμένους...
Από τα ξένα πλοία, οι ναύαρχοι κοιτούν με τα κιάλια τους έκπληκτοι, την Ελληνική Σημαία που κυματίζει, έχοντας για κοντάρι της, ένα νεαρό ανθρώπινο κορμί! Και τότε ο ναύαρχος Κανεβάρο διατάζει την άμεση παύση πυρός, υποκλινόμενος νοερά βαθύτατα, μπροστά σε τέτοια ανδρεία. Αργότερα, ο Ιταλός ναύαρχος, στα απομνημονεύματά του, αναφέρει ότι το συγκεκριμένο συμβάν δεν θα το λησμονήσει ποτέ και δικαιολογείται ότι: «Η ψυχή μου ήταν μαζί με τους ήρωες εκείνους, που δυστυχώς είχα διαταχθεί να βομβαρδίσω».
Το νέο αυτό μεταδόθηκε σαν αστραπή στα πέρατα της γης. Όλα τα κράτη ζητούσαν επιτακτικά από τις κυβερνήσεις τους να ελευθερωθεί επιτέλους η λεβεντομάνα Κρήτη. Διεξήχθησαν έρανοι και οι εισφορές έρχονταν αυθόρμητα από παντού.
Οι εφημερίδες της Ευρώπης ανέδειξαν το γεγονός και για να αναδείξουν περισσότερο την εξ ολοκλήρου αντίθεσή τους με τον βομβαρδισμό του Ακρωτηρίου, το ονόμασαν «Αντιναυαρίνο». Οι πάντες ξεσηκώθηκαν υπέρ της Κρήτης. Ο Τσάρος της Ρωσίας, αναστήλωσε με δική του οικονομική παροχή το μοναστήρι του Προφήτη Ηλία, θέλοντας να τονίσει με αυτόν τον τρόπο τη δική του μεταμέλεια για τη συμμετοχή του ρωσικού στόλου στο βομβαρδισμό και για να εξάρει την ηρωική πράξη του Καγιαλέ.
Ο Καγιαλές έγινε θρύλος. Η πράξη του ανέβηκε στα φτερά της δόξας. Τα γεγονότα έκτοτε εξελίχθησαν ραγδαία. Έτσι, στις 16 του Οκτώβρη του 1897, η Κρήτη κέρδισε την αυτονομία της.
Η πολυπόθητη ένωση με την Μητέρα Πατρίδα Ελλάδα, επετεύχθη σε έξι χρόνια αργότερα, τον Δεκέμβριο δηλαδή του 1913.
Ο Ελευθέριος Βενιζέλος που ήταν μέσα στους επαναστάτες του Ακρωτηρίου, ζώντας όλα εκείνα τα τρομερά γεγονότα με επιστέγασμα την ανδρεία του νεαρού Καγιαλεδάκη, κλαίγοντας, είχε πέσει στην αγκαλιά του ηγούμενου λέγοντάς του: «Ιερόθεε, να για ποιον λαό πολεμάμε! Η νίκη και η Ένωση είναι πια βεβαία…». Λόγια που βγήκαν πέρα ως πέρα αληθινά, έστω κι αν η Λευτεριά, για μια ακόμη φορά, βούτηξε τις ρίζες της, στο αίμα χιλιάδων, ηρωικών αγωνιστών κάθε ηλικίας και κάθε φύλου.
Τον Σπύρο Καγιαλέ – Καγιαλεδάκη, τον είπαν δικαιολογημένα «Θρύλο του Ακρωτηρίου». Η σημερινή Ομοσπονδία Σωματείων Επαρχίας Αμαρίου που εδρεύει στην Αθήνα, στην οδό Σοφοκλέους 53 Α με πρόεδρο τον πρώην Διευθυντή μου στο σχολείο, γόνο Κρήτης, κον Στέφανο Αντωνακάκη, έχει στο μνημείο Ηρώων Πεσόντων Αμαριωτών (ιδία διεύθυνση) σαν έμβλημα, επιτείχιο χάλκινο ανάγλυφο, ύψους περίπου 2 μέτρων, την μορφή του Σπύρου Καγιαλέ, με την υψωμένη άνωθεν των ώμων του Ελληνική σημαία, εμπνευσμένο από το άγαλμα που του έχουν στήσει οι συμπατριώτες του και για το οποίο αναφέρομαι αμέσως στην επόμενη παράγραφο.
Σήμερα, κάθε 9 Φεβρουαρίου γιορτάζεται με λαμπρότητα η επέτειος εκείνου του αλησμόνητου συμβάντος. Οι Κρήτες τίμησαν το παλικάρι φτιάχνοντας το άγαλμά του στον Προφήτη Ηλία. Το άγαλμα παριστάνει τον Σπύρο Καγιαλέ όρθιο, με τεντωμένο κορμί, να κρατά υπερήφανα την Ελληνική Σημαία, που κυματίζει αγέρωχη, υπερήφανη κι ελεύθερη. Μπροστά τους απλώνεται το Κρητικό πέλαγος, ελεύθερο πια.
Και ο Σπύρος από ψηλά το ατενίζει υπερήφανος. Γνωρίζει ότι η Ελευθερία έρχεται μόνον αν είμαστε ενωμένοι και αν στηριχθούμε στις δικές μας δυνάμεις, γνωρίζοντας ότι οι «δήθεν φίλοι» κοιτούν μόνο τα δικά τους συμφέροντα. Στέκεται ήρεμος και κοιτάζει τον κόσμο με ολύμπια μεγαλοσύνη. Συγχωρεί, αλλά δεν ξεχνά. Βροντοφωνάζει στα έθνη και στους λαούς ότι «Οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες», έτοιμοι ανά πάσα στιγμή να υψώσουν το στήθος τους στον όποιο κατακτητή και να υπερασπιστούν, αγκαλιά με τη γαλανόλευκη, που τόσα συμβολίζει για μας, την πολυαγαπημένη μας πατρίδα, την Ελλάδα!
Υ.Γ.: Σ.Σ. Μπορείτε να προστρέξετε για περισσότερες πληροφορίες στις εγκυκλοπαίδειες, στο λήμμα «Ακρωτήρι» ή «Σπύρος Καγιαλές», επίσης στο «Ημερολόγιο του Στρατοπέδου Ακρωτηρίου» και στο Αρχείο Εθνικού Ιδρύματος Ερευνών «Ελευθέριος Βενιζέλος».
(Εμφανίσεις filonas.gr: 1.352)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου